Najpierw o tekstach. Chociaż w światowej literaturze naukowej i popularnonaukowej ukazało się ich wiele, redaktor i współpracownicy wybrali dziewięć publikacji, najwięcej wnoszących do badań nad ich przeszłością, artyzmem czy techniką wykonania oraz uzupełniające je informacje. Znalazło się zatem miejsce dla prac rosyjskiego badacza Piotra Pokryszkina (Cerkiew Zwiastowania w monasterze supraskim) i polskiego Józefa Jodkowskiego (Cerkwie przygotowane do obrony na Litwie i Rusi Litewskiej) z początków XX stulecia, a także Stanisława Szymańskiego (Freski z Supraśla. Próba rekonstruowania genealogii), Ludmiły Lebiedzińskiej (Freski z Supraśla. Katalog wystawy. Białystok 1968), Sretena Petkovicia (Nektarij Serb. Malarz z XVI wieku i jego działalność klasztorze w Supraślu), Stanisława Stawickiego (Malowidła ścienne z dawnej cerkwi Zwiastowania w Supraślu – problemy techniczne i technologiczne), Joanny Tomalskiej-Więcek (Klasztor w Supraślu. Zaginione skarby na fotografiach), Aleksandra Siemaszki (Malowidła ścienne cerkwi Zwiastowania w Supraślu. Rekonstrukcja programu ikonograficznego). Otwiera je przedmowa Piotra Sawickiego (Szesnastowieczne freski supraskie) i tekst Aleksandra Musina (Zabytki Supraśla w Sankt Petersburgu; materiały dotyczące historii i konserwacji cerkwi Zwiastowania Bogurodzicy (1907-1910) w archiwum Cesarskiej Komisji Archeologicznej), zamyka opowieść Joanny Kadłubowskiej, Marleny Koczorowki i Marcina Kozarzewskiego o konserwacji fresków supraskich oraz opracowany przez Annę Motowicką i Ewę Zalewską katalog fresków.
Wyliczenie ma znaczenie – dostajemy pełny przegląd ocen, poglądów i zmian w spojrzeniu w ponadstuletnim okresie. Ktokolwiek będzie chciał wyrobić sobie zdanie na temat malowideł, ich historii i znaczenia w kulturze Rzeczypospolitej – wszystko znajdzie w jednym miejscu.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w E-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
Dorota Wysocka
Freski supraskie. Relikty XVI-wiecznego malarstwa postbizantyńskiego w kolekcji Muzeum Ikon w Supraślu, redakcja dr Andrzej Ruta przy współpracy Agaty Jurgilewicz-Ruty, Anny Motowickiej, Joanny Tomalskiej-Więcek, Anatola Wapa i Ewy Zalewskiej, Muzeum Podlaskie, Białystok 2019, ss. 386.
