21 marca, w niedzielę Triumfu Ortodoksji, w Trondheim, czyli dawnym Nidaros, które do 1217 roku było pierwszą stolicą Norwegii, sprawowano Liturgię w miejscu pierwotnego pochówku króla św. Olafa (995-1030). Nabożeństwo odbyło się na fundamencie pierwszej chrześcijańskiej świątyni w Norwegii, wzniesionej przez władcę w 997 roku i istniejącej do XIV wieku, a współcześnie odkrytej przez archeologów w 2016 roku. W tym roku po raz pierwszy od prawie tysiąca lat sprawowano tam prawosławne nabożeństwo. W czasie Liturgii na kamiennym średniowiecznym ołtarzu znajdowała się cząstka relikwii św. Olafa. Nabożeństwo sprawowano w językach cerkiewnosłowiańskim, norweskim i greckim. Po Liturgii odbył się obrzęd Triumfu Ortodoksji, a także krestnyj chod.
Św. Olaf II (Haraldsson), król Norwegii w latach 1016-1028, ogłosił chrześcijaństwo w swym kraju religią państwową. Wprowadzające w 1024 roku prawo zaczynało się słowami: „Rzeczą dla nas najważniejszą jest posłać ukłon na wschód i pomodlić się do Chrystusa o pokój i dobry rok (…) oby On był naszym przyjacielem”. Chrześcijańskie zasady, znacząco różniące się od zwyczajów mieszkańców kraju, budziły opór. Król Olaf II został zdradzony przez swych poddanych, a nawet ludzi z najbliższego otoczenia, i musiał opuścić kraj. Z synem Magnusem udał się na Ruś Kijowską i zamieszkał w Nowogrodzie Wielkim u księcia Jarosława I Mądrego z dynastii Rurykowiczów i jego żony księżnej Ingegerdy Szwedzkiej, czczonej w Cerkwi prawosławnej jako św. Anna Nowogrodzka. Wkrótce powrócił do Norwegii, gdzie zginął 29 lipca 1030 roku w bitwie pod Stiklestad. Po jego śmierci ludzie żałowali, że wystąpili przeciwko królowi i zaczęli wspominać jego chwalebne czyny, a także mówić o cudach, które dokonywały się za jego wstawiennictwem.
Król Olaf II został kanonizowany i jest ostatnim zachodnim świętym (sprzed Wielkiej Schizmy w 1054 roku), który jest uznawany przez Cerkiew prawosławną. Świątynie ku jego czci wzniesiono m.in. w Konstantynopolu, w pobliżu Nowogrodu Wielkiego, a także w Starej Ładodze – niegdyś drugim co do wielkości mieście w Księstwie Nowogrodzkim, oddalonym o niespełna sto dwadzieścia kilometrów na wschód od dzisiejszego Petersburga. Relikwie św. Olafa poza Norwegią znajdują się m.in. w USA w prawosławnym monasterze św. Mikołaja Cudotwórcy w North Fort Myers na Florydzie.
Andrzej Charyło
fot. www.ortodoksnorge.no, www.floridamonastery.org
