Home > Artykuł > Kwiecień 2022 > Mariologia Wielkiego Tygodnia

Miejsce Matki Bożej w prawosławiu jest niezaprzeczalne i nieporównywalnie bardziej znaczące niż w innych wyznaniach chrześcijańskich. Chociaż prawosławna mariologia stanowi w istocie symbiotyczną i nieodłączną część chrystologii, to postać Bogarodzicy w Cerkwi prawosławnej jest wyjątkowa. „Matka Boża jest przepiękną postacią – pisze metropolita warszawski i całej Polski Sawa w słowie wstępnym do wydanej wiosną tego roku książki ihumena Pantelejmona (Karczewskiego) – „do końca nie są w stanie wyśpiewać tego wszystkie chóry anielskie, wszyscy święci, cała ludzkość i cały wszechświat”.

azą książki jest rozprawa doktorska autora, obroniona w 2021 roku w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, a nosi ona tytuł „Nie płacz nade Mną, Matko. Bogurodzica w prawosławnych hymnach Wielkiego Tygodnia”. Tytuł ten w pełni oddaje tematykę pracy, będącej owocem badań i zainteresowań autora. Prezentuje ona prawosławną mariologię przez pryzmat niezwykle głębokich tekstów liturgicznych Wielkiego Tygodnia, będących wielkim bogactwem duchowym prawosławia. „Hymnografia liturgiczna – jak czytamy w monografii – stanowi niewyczerpalną skarbnicę duchowo-dydaktyczną, a jej wielopłaszczyznowa analiza jest zadaniem przeogromnym, podobnie jak egzegeza Pisma Świętego. W prezentowanej książce, będącej efektem długich badań, w sposób możliwie najpełniejszy przedstawiona została prawosławna nauka o Najświętszej Bogurodzicy zawarta w tekstach liturgicznych śpiewanych i recytowanych na nabożeństwach Wielkiego Tygodnia”.

„Celem autora niniejszej publikacji – czytamy we wprowadzeniu – było ukazanie, że hymnografia liturgiczna jest wykładnią prawosławnej teologii, a przykładem obrazującym to stwierdzenie jest życie Najświętszej Bogurodzicy. Kolejne tezy sformułowane zostały w sposób następujący: 1) Całe życie Najświętszej Bogurodzicy było podporządkowane planowi Wcielenia Syna Bożego, dziełu odkupienia i zbawienia ludzkości. 2) Nie jest możliwe rozdzielenie chrystologii i mariologii. 3) Hymnografia liturgiczna rozwija i uzupełnia treść Pisma Świętego. 4) Teksty liturgiczne mają niepodważalne znaczenie w tradycji prawosławnej, bowiem stanowią wyjątkowy przejaw twórczości patrystycznej – są utworami literackimi, które utrwaliły się w nabożeństwie i przeszły wielowiekową recepcję”.

(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w e-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)

Jarosław Charkiewicz

Ihumen Pantelejmon (Karczewski), Nie płacz nade Mną, Matko. Bogurodzica w prawosławnych hymnach Wielkiego Tygodnia, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2022, ss. 272.