Od czasu, kiedy w 2009 roku ukazał się polskojęzyczny przekład książki metropolity (wówczas biskupa) Hilariona (Ałfiejewa) „Misterium wiary” minęło już kilkanaście lat. Jej nakład wyczerpał się już dawno, nie ustało jednak zainteresowanie nią czytelników w naszym kraju. Pobudziło to wydawcę do dokonania wznowienia tej wyjątkowej książki. Wyjątkowej choćby z tego powodu, że ukazała się w przekładach na ponad dwadzieścia języków w nakładzie kilkuset tysięcy egzemplarzy.
Zachęcając czytelników interesujących się prawosławiem i prawosławną teologią do sięgnięcia po bestseler metropolity Hilariona, warto w kilku zdaniach przedstawić jego bardzo bogatą już biografię. Metropolita Hilarion to absolwent moskiewskich wyższych szkół teologicznych, studiów doktoranckich z filozofii na Uniwersytecie w Oksfordzie i studiów doktoranckich z teologii w Instytucie Teologicznym św. Sergiusza w Paryżu, obecnie zaś profesor Moskiewskiej Akademii Teologicznej, doktor honoris causa i honorowy profesor ponad dwudziestu rosyjskich i zagranicznych wyższych uczelni. Od 2009 roku kieruje wydziałem zewnętrznych stosunków cerkiewnych patriarchatu moskiewskiego. Jest autorem szeregu przekładów literatury patrystycznej z języków starożytnych, kilkuset prac z zakresu teologii, w tym kilkudziesięciu książek, kilkunastu utworów muzycznych, głównie na chór i orkiestrę, i kilkudziesięciu filmów.
„Misterium wiary to – słowami arcybiskupa wrocławskiego i szczecińskiego Jerzego, prawosławnego ordynariusza wojskowego, autora przedmowy do wydania polskiego – przede wszystkim elementarz wiary prawosławnej, który wprowadza nas w tajemnicę poznawania Boga”.
„Niezwykle cenna w książce – słowami tegoż hierarchy – jest również umiejętność uzasadniania rozważań autora cytatami patrystycznymi”.
Biskup Kallistos (Ware), profesor i nauczyciel metropolity Hilariona, gdy był on jeszcze studentem i pisał „Misterium wiary”, z uznaniem dla swojego ucznia w anglojęzycznym wydaniu jego pracy pisał: „Książkę ‘Misterium wiary’ charakteryzuje podejście całościowe i wszechogarniające. Dla jej autora nie istnieje rozgraniczenie pomiędzy teologią i duchowością, między dogmatem i osobistym doświadczeniem, między wiarą i modlitwą: wszystko to razem tworzy jedną całość. Biskup Hilarion zgadza się z myślą Świętych Ojców, że „teologiem jest ten, kto prawdziwie się modli”. Jego troską nie jest przedstawienie – w abstrakcyjnym, „scholastycznym” stylu – tego, w co wierzą prawosławni chrześcijanie. Stara się zaprezentować prawosławne nauczanie z perspektywy osobistej, praktycznej i dynamicznej, jako drogę życia”.
Zachęcając zainteresowanych do sięgnięcia po książkę przytoczmy jeszcze fragment autorskiej przedmowy do drugiego jej rosyjskojęzycznego wydania, zwracając szczególną uwagę na zadane w tym cytacie pytania: „Wypływająca z doświadczenia duchowego prawosławna teologia, której obcy jest racjonalizm i scholastyka, pozostaje żywa i aktualna w naszych czasach w nie mniejszym stopniu niż setki lat wcześniej. Człowieka zawsze nurtowały i nurtują pytania: czym jest prawda? Na czym polega sens życia? Jak prawdziwie poznać Boga i osiągnąć błogosławieństwo Boże? Chrześcijaństwo nie dąży do tego, aby postawić kropkę nad ‘i’, wyczerpując w ten sposób wszystkie wątpliwości ludzkiej duszy. Otwiera ono inną realność, tak przewyższającą wszystko, co nas otacza w ziemskim życiu, że napotkawszy ją człowiek zapomina o swoich pytaniach i wątpliwościach, bowiem jego dusza spotyka się z Boskością i milknie w obliczu Misterium, którego nie jest w stanie wyrazić żadne ludzkie słowo”. Odpowiedzi na te i inne pytania czytelnik znajdzie na łamach książki.
Książkę można nabyć m.in. w Składzie Metropolitalnym w Warszawie (al. Solidarności 52), siedzibie wydawnictwa (Białystok, ul. św. Mikołaja 5, tel./fax 85-744-36-46, wydawnictwo@orthodox.pl), Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku, sklepiku Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Białymstoku i poprzez internet za pośrednictwem strony www.sklep.cerkiew.pl.
Jarosław Charkiewicz
Metropolita Hilarion (Ałfiejew), Misterium wiary. Wprowadzenie do prawosławnej teologii dogmatycznej, przekład Jarosław Charkiewicz, wyd. II poprawione, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2022, ss. 343.
