W tym roku mamy 34. edycję Nagrody Księcia Ostrogskiego. Nagroda została wręczona podczas inauguracji 41. Międzynarodowego Festiwalu Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej, która miała miejsce 12 września w soborze Świętej Trójcy w Hajnówce.
Spośród sześciu tegorocznych laureatów, zdołało przybyć na uroczystość dwóch, na co miała również wpływ napięta sytuacja międzynarodowa. Jednemu z laureatów, o. Makaremu ze Świętej Góry Atos, nagrodę wręczyliśmy wcześniej.
Podczas ceremonii przedstawiliśmy sylwetki obecnych – arcybiskupa białostockiego i gdańskiego Jakuba i profesora Segejusa Temcinasa, ale także i nieobecnych.
Od prawie ćwierć wieku pozostaje arcybiskup Jakub zwierzchnikiem diecezji białostockiej i gdańskiej. Jest wychowankiem supraskiego monasteru.
Kontynuował, doprowadzając do zakończenia, dzieło rozpoczęte przez Jego Eminencję metropolitę Cerkwi w Polsce Sawę – rekonstrukcję XVI-wiecznej cerkwi Zwiastowania Bogarodzicy w Supraślu, wraz z odtworzeniem fresków, pochodzących z tego samego okresu oraz rewitalizacją całego zespołu monasterskiego.
Jest inicjatorem i współzałożycielem Fundacji Oikonomos, działającej dwadzieścia lat. Fundacja to organ prowadzący Akademię Supraską, która ma siedzibę w ławrze i dotychczas przeprowadziła ponad 500 wydarzeń kulturalnych.
Z błogosławieństwa i troski arcybiskupa powstała niepubliczna szkoła podstawowa świętych braci Cyryla i Metodego w Białymstoku oraz Radio Orthodoxia, wzniesiono wiele cerkwi, domów parafialnych.
Władyka prowadzi zajęcie w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Publikuje.
Prof. Segejus Temcinas jest slawistą, wybitnym znawcą języka cerkiewnosłowiańskiego. Bada cyrylickie rękopisy prawosławnych Słowian Rusi Kijowskiej, Wielkiego Księstwa Litewskiego i ziem ruskich Korony Polskiej. Zna piętnaście języków słowiańskich. Bada współdziałanie języków i kultur. W Wilnie pracuje w Instytucie Języka Litewskiego. Przewodniczy Litewskiemu Komitetowi Slawistów. Jest członkiem licznych redakcji i rad naukowych, autorem kilku monografii oraz 150 innych prac.
W nich przybliża najdawniejszą historię kultury prawosławnych Słowian, ich piśmiennictwo. Pisze o autonomii kulturowej prawosławnych obywateli I Rzeczypospolitej.
Jest współzałożycielem serii Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne. W niej ukazało się 18 tomów.
Uczy i wychowuje kolejne pokolenie uczonych na Litwie i w Polsce, współpracując z Uniwersytetem Jagiellońskim, Chrześcijańską Akademią Teologiczną i Akademią Supraską.
Oto sylwetki nieobecnych laureatów.
O. Makary, mnich monasteru Simonopetra. Studiując na paryskiej Sorbonie przyjął prawosławie, gdzie też obronił doktorat i w 1979 roku przyjął mnisze postrzyżyny na Świętej Górze Atos.
Dziełem jego życia stało się opracowanie Nowego Synaksarionu – Żywotu Świętych spisanego na Świętej Górze Atos. Synaksarion w krótkim czasie przetłumaczono na wiele języków. Po polsku tomy Synaksarionu na każdy miesiąc ukazują się dzięki wydawnictwu Bratczyk. O. Makary uważa, że polska wersja jest edytorsko najlepsza.
Borys Russko, poeta, absolwent Politechniki Warszawskiej, pułkownik, który urodził się w 1929 roku w Białowieży. Kapituła doceniła jego poezję – niezwykle precyzyjną, wręcz aforystyczną, niesłychanie głęboką, odkrywającą świat jako Boże stworzenie, wielbiącą Stwórcę. Borys Russko jest autorem kilkunastu tomików, świetnie ocenianych przez krytyków. Kolejne trzy tomy w przygotowaniu do wydania. Jest najstarszym w Polsce tworzącym poetą. „Można z całą odpowiedzialnością powiedzieć, że nikt nie pisze jak Borys Rusko” – stwierdził poeta i krytyk literacki Stefan Jurkowski, członek zarządu ZLP.
Arno Gujon (franc. Arnaud Gouillon), gdy w 2004 roku w Kosowie miały miejsce w pogromy ludności serbskiej, zwane marcowymi, ten francuski student fizyki i matematyki założył humanitarną organizację „Solidarni z Kosowem”. Szybko przekształciła się ona w jedną z największych organizacji humanitarnych na Bałkanach. Arno jest nadal jej dyrektorem. A ta razem z prawosławną diecezją Kosowa przeprowadziła dziesiątki projektów z zakresu edukacji, zdrowia i rolnictwa. Wartość pomocy udzielonej przez Fundację wyniosła sześć milionów euro.
Założył też stowarzyszenie pracujące na rzecz pozostania młodzieży w Serbii, które pomaga młodym znaleźć miejsce w życiu i mówi, że życie za granicą odbiega od ideału.
Arno pisze artykuły i książki. Ostania „Wszystkie moje drogi prowadzą do Serbii”, stała się w Serbii bestselerem wydawniczym.
Pracuje w ministerstwie spraw zagranicznych Serbii. Jest dyrektorem biura do spraw współpracy z serbską diasporą.
Prawosławie przyjął w 2015 roku.
O. Fiodor Koniuchow. Rosyjski duchowny, podróżnik, alpinista, żeglarz, pilot balonowy, malarz, rzeźbiarz, autora 23 książek. 5-krotnie opłynął kulę ziemską, 7-krotnie przemierzył na jachcie Ocean Atlantycki. Jako pierwszy na kuli ziemskiej zdobył 5 biegunów – to bieguny północny, południowy, niedostępności, wysokości, biegun żeglarzy.
Dlaczego podjął ponad 50 morskich i lądowych ekspedycji, niebezpiecznych, trudnych?
Mówi, że samotne podróże rozwijają duchowo. Wtedy modli się do Boga. Prosi Go o pomoc. Składa dziękczynienia.
Wracając szczęśliwie z wypraw, funduje cerkwie i kaplice, od Dalekiego Wschodu, po Ukrainę. Ufundował cztery cerkwie i około czterdziestu czasowni.
Imię o. Fiodora zostało wpisane do encyklopedii Kroniki Ludzkości.
Anna Radziukiewicz
