23 lutego w Książnicy Podlaskiej w Białymstoku odbył się kolejny, po prezentacjach w Bielsku Podlaskim i Supraślu, pokaz filmu dokumentalnego „Odrodzenie Ikony w Polsce. Studium Ikonograficzne w Bielsku Podlaskim”. Ta uznana w Polsce i świecie placówka obchodziła dwa lata temu trzydziestolecie istnienia.
Do filmowców z Bielska, Piotra Łozowika i Marka Włodzimirowa, potocznie mówiąc temat „przyszedł sam”. Bielska szkoła to kolejny temat zrodzony z tego inspirującego miasta.
Gros pracy – scenariusz, reżyserię, montaż, częściowo zdjęcia – wziął na siebie Piotr Łozowik. Jak przyznał, punktem wyjścia był założyciel i kierownik bielskiej szkoły ikonograficznej, o. Leoncjusz Tofiluk, człowiek nietuzinkowy, o którym obecny na sali radiowiec, autor wielu reportaży i dokumentów, Jan Smyk, mówił, że nigdy nie dał się namówić na zrealizowanie materiału tylko o nim.
W filmie działalność o. Leoncjusza pokazana jest w szerokim kontekście, a on sam opowiada nieco o swojej drodze, odkrywa o sobie tylko tyle, ile uważna za słuszne. O tym, że sztuką, ikoną i jej teologią był zainteresowany od dzieciństwa. Czytał i gromadził albumy. Zabiegał o znajomości z najlepszymi ikonografami. Codziennie pracował nad swoimi rysunkami, a efekty konsultował z mistrzami. W Finlandii zobaczył, jak duże jest wśród wiernych zainteresowanie pisaniem ikon. Tam szkółki ikonopisania działały przy wielu parafiach. Pojawił się zamysł, by coś podobnego stworzyć w Polsce. O. Leoncjusz zaczął od zorganizowania w lipcu 1983 roku obozu ikonograficznego na Grabarce. Zainteresowanie przekroczyło najśmielsze oczekiwania. Odtąd przez kilka lat w lipcu na Grabarkę ściągali mistrzowie, jak Jerzy Nowosielski czy Adam Stalony-Dobrzański, praktycy i teoretycy, uczniowie. Ojciec Leoncjusz zapragnął ująć ich zapał w organizacyjne ramy. Wiosną 1991 roku dekretem metropolity Bazylego powołano przy bielskiej parafii Świętego Michała Archanioła Policealne Studium Ikonograficzne. Działalność rozpoczęło we wrześniu. Stałą siedzibę znalazło w budynku dawnego przedszkola przy ul. Żwirki i Wigury.
Wielką zaleta filmu są zdjęcia archiwalne. I tak zobaczymy i usłyszymy tu samego mistrza prof. Jerzego Nowosielskiego, przyjrzymy się pierwszym obozom ikonograficznym i pierwszym słuchaczom Studium. Są też zdjęcia współczesne z Europy Zachodniej. Poza Piotrem Łozowikiem autorami zdjęć są też Marek Włodzimirow i Irena Łozowik.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w e-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
Natalia Klimuk
