2 sierpnia 2023 r. w Białymstoku zmarł Krzysztof Tur, zasłużony tłumacz literatury, a także autor wielu opracowań graficznych, pisarz, twórca, laureat nagrody im. Księcia Ostrogskiego. Społeczności prawosławnej jest znany głównie jako tłumacz „Synaksarionu: Żywotów Świętych”, jak również wielu innych publikacji Wydawnictwa Bratczyk.
Krzysztof Jan Tur – ur. 24.01.1943 r. w Kosobudach k. Zamościa, zm. 2 sierpnia 2023 r. w Białymstoku. Syn Jadwigi z d. Brandt i Stanisława, brat Jerzego Tura, historyka sztuki i konserwatora zabytków. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Studiował na Wydziale Malarstwa i Grafiki pod kierunkiem prof. Witolda Chomicza i Wydziale Litografii u Włodzimierza Kunza. W 1969 r. otrzymał dyplom ukończenia studiów z wynikiem bardzo dobrym z wyróżnieniem.
Ojciec dwóch synów Piotra i Marcina, dziadek sześciorga wnuków. Wraz z żoną Wiktorią Tołłoczko-Tur, artystką malarką, akwarelistką i konserwatorką zabytków, zamieszkał w Białymstoku.
Poprzez wszechstronną działalność artystyczną: malarską, graficzną, literacką i wydawniczą stał się niekwestionowanym ambasadorem kultury. To jemu powierzono oprawę artystyczną Dożynek Centralnych w Białymstoku w 1973 r. Zaprojektował i wykonał sgraffita północnej elewacji kamienicy przy ul. Lipowej 1. Od 1977 r. do 1983 r. (do czasu wprowadzenia stanu wojennego) pełnił funkcję prezesa Związku Polskich Artystów Plastyków w Białymstoku). W latach 1982-1991 był kierownikiem artystycznym białostockiego oddziału Krajowej Agencji Wydawniczej. W stanie wojennym wraz z przyjacielem Bernardem Bujwickim prowadził tajną działalność antykomunistyczną. Obaj byli w tym trudnym czasie pomysłodawcami i organizatorami wystawy sztuki w ramach Dni Kultury Chrześcijańskiej, współpracując z ks.Czesławem Gładczukiem i Klubem Inteligencji Katolickiej. Z grupą przyjaciół założył w 1991 r. Wydawnictwo „Łuk”, którego prezesem był do roku 2001. Wysoki poziom artystyczny i edytorski wydawanych książek sprawił, że niewielkie białostockie wydawnictwo stało się znaczące w polskim świecie wydawniczym. Książki „Łuku” utrzymywały się długo na listach bestsellerów i wystawiane były na krajowych i międzynarodowych targach książek. Krzysztofa Tura, podobnie jak Stanisława Wyspiańskiego, nazywano artystą książki. Jego opracowania graficzne stały się rozpoznawalne. Wieloletnia współpraca z Waldemarem Smaszczem, białostockim literatem, przyniosła kolejną wydawniczą przyjaźń – z ks. Janem Twardowskim i wydaniem jego tomów poezji. To dzięki Krzysztofowi Turowi i Waldemarowi Smaszczowi powstało w Białymstoku wyjątkowe bibliofilskie dwutomowe dzieło: „Rzecz o Franciszku Karpińskim. Obsypany Twymi dary” i „Pieśni nabożne i patriotyczne. Sielanki” Franciszka Karpińskiego, stylizowane na XVIII-wieczne wydanie, przekazane w darze polskiemu papieżowi Janowi Pawłowi II.
Krzysztof Tur przez wiele lat współpracował z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, projektując dla Państwowej Służby Ochrony Zabytków plakaty i od 1995 r. do 2018 r. współtworząc z Lucyną Stalończyk, Janiną Hościłowicz i ks. Janem Niecieckim „Biuletyn Konserwatorski Województwa Białostockiego”, a następnie „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego”. Jest autorem oprawy graficznej wielu edycji Wydawnictwa Uniwersytetu Białostockiego, kalendarzy dla bazyliki archikatedralnej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku, które tworzył wraz z ks. Henrykiem Żukowskim. Krzysztof Tur współtworzył również z Anną Markiewicz Studio Wydawnicze „Unikat” w latach 2001-2008.
Niemal dwudziestoletnia współpraca z hajnowskim Wydawnictwem Bratczyk przyniosła liczne wydania dzieł ojców monastycyzmu, prawosławnej literatury duchowej. Krzysztof Tur jako autor tłumaczeń i opracowań graficznych wraz z Markiem Jakimiukiem, redaktorem naczelnym, hieromnichem Gabrielem (Hagiorytą) i ks. prof. Henrykiem Paprockim przybliżyli polskiemu czytelnikowi duchowy świat prawosławia. Mistrzostwo opracowania graficznego wielotomowego „Synaksarionu” jest świadectwem wielkiego kunsztu artysty książki. Święty Sobór Biskupów Świętego Polskiego Kościoła Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego nadał Krzysztofowi Turowi 6 czerwca 2016 r. Order Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny III stopnia za pracę dla dobra Cerkwi. 7 maja 2018 r. „Przegląd Prawosławny” wyróżnił go Nagrodą im. Księcia Ostrogskiego za trud działania na niwie duchowej kultury prawosławnej.
Znacząca stała się również współpraca z Andrzejem Kalinowskim – prezesem Stowarzyszenia „Sąsiedzi”, z którym wydał swoje książki, określając je jako opus magnum: tłumaczenie „Mistrza i Małgorzaty” Michała Bułhakowa, „Kronikę życia Michała Bułgakowa”, a także ostatnie, wydane w czasie choroby, dzieło – „Mit Rasputina. Koszmar”, w którym rozprawia się z historią Rosji, myślowymi stereotypami i potęgą legendy. Krzysztof Tur jest autorem obrazów olejnych, grafik, plakatów, opracowań graficznych książek, tłumaczeń klasyki rosyjskiej literatury i dzieł religijnych, a także pisarzem. Należał do Klubu Przyjaciół „SOS Wioski Dziecięce”. 4 czerwca 1993 r. otrzymał od Wojewody Białostockiego Złotą Odznakę „Zasłużony Białostocczyźnie”. 9 września 2019 r. Prezydent Polski Andrzej Duda odznaczył Krzysztofa Tura Krzyżem Wolności i Solidarności.
Fot. Aleksandra Jakimiuk
