Atos
Nieznane zdjęcie św. Nektariusza
Nieznane wcześniej zdjęcie wielkiego świętego hierarchy i cudotwórcy przełomu XIX i XX wieku, św. Nektariosa z Eginy (1846-1920), zostało niedawno opublikowane na blogu „Athos Photo Archive”. Na fotografii św. Nektariusz, który w tym czasie był biskupem Pentapolis patriarchatu aleksandryjskiego, stoi obok patriarchy Aleksandrii Sofroniusza IV (1870-1899). To patriarcha Sofroniusz w 1889 roku wyświęcił go na biskupa.
Nektariusz został oczerniony przez innych duchownych, którzy donieśli patriarsze, że rzekomo chciał zająć jego miejsce. Święty został odwołany z urzędu i w 1891 roku wrócił do Grecji. Tam głosił kazania, pracował jako dyrektor wiodącej szkoły teologicznej w Atenach, a następnie założył monaster Świętej Trójcy na wyspie Egina, w którym mieszkał do końca swoich dni i gdzie jego moszczi spoczywają do dziś.
Święty Nektariusz jest autorem słynnego hymnu do Bogarodzicy Agni Parthene.
Austria
Odnaleziono fragment starożytnego syryjskiego przekładu Ewangelii
Za pomocą fotografii w ultrafiolecie dr Gregory Kessel z Austriackiej Akademii Nauk odkrył rozdział Ewangelii Mateusza w starożytnym języku syryjskim, ukryty w średniowiecznej księdze pod dwiema warstwami późniejszego tekstu – informuje The Independent. Odnaleziony rozdział jest jednym z najwcześniejszych tłumaczeń Ewangelii na starożytny język syryjski. – Do niedawna nauka znała tylko dwa rękopisy zawierające syryjskie tłumaczenie Ewangelii – powiedział dr Kessel. – Jeden z nich znajduje się w Bibliotece Brytyjskiej w Londynie, drugi w monasterze św. Katarzyny na Górze Synaj.
Badacze poinformowali, że nowo odkryty tekst jest tłumaczeniem na starożytny syryjski 12 rozdziału Ewangelii Mateusza, sporządzonego około 1800 lat temu. – Jeśli chodzi o datowanie rękopisu Ewangelii, nie ma wątpliwości, że powstał on nie później niż w pierwszej połowie VI wieku – podkreślili.
Ze względu na brak pergaminu w regionie około 1300 lat temu, strony ksiąg były często ponownie wykorzystywane, głównie poprzez wymazywanie wcześniejszego tekstu. – To odkrycie dowodzi, jak ważne i owocne może być wykorzystywanie nowoczesnych technologii cyfrowych w pracach ze średniowiecznymi manuskryptami – powiedziała Claudia Rapp, dyrektor Instytutu Studiów Średniowiecznych Austriackiej Akademii Nauk.
Białoruś
30 rocznica kanonizacji św. Jerzego (Konisskiego)
Trzydziestą rocznicę kanonizacji św. Jerzego (Konisskiego) uroczyście obchodzono na Białorusi. Liturgię w soborze Przemienienia Pańskiego w Mohylewie odprawił 6 sierpnia, we współsłużeniu z białoruskimi hierarchami, metropolita miński i zasławski Beniamin. Po Liturgii u stóp pomnika świętego, odsłużono molebień.
Cztery dni wcześniej, 2 sierpnia w czytelni biblioteki Mińskiej Akademii Teologicznej otwarto okazjonalną wystawę. Na ekspozycji można zapoznać się z dziełami św. Jerzego, artykułami z encyklopedii i leksykonów, nabożeństwem do świętego, materiałami pokonferencyjnymi, kopiami i oryginałami przedrewolucyjnych wydawnictw. Znalazła się tu także kopia pierwszego numeru magazynu literackiego „Sovremennik”, wydawanego przez Aleksandra Puszkina. W niej artykuł adnotacja poety „Dzieła zebrane Jerzego Konisskiego, arcybiskupa Białorusi, wydane przez o. Jana Grygorowicza”, Sankt Petersburg 1835”.
Święty Jerzy, arcybiskup mohylewski, urodził się 20 listopada 1717 roku w mieście Niżyn w bogatej i znanej szlacheckiej rodzinie Konisskich, na chrzcie świętym otrzymał imię Grzegorz. W wieku jedenastu lat został zapisany do Kijowsko-Mohylańskiej Akademii, gdzie przeszedł cały piętnastoletni cykl nauki. Studiował języki obce, poetykę, filozofię, teologię, wykazywał spore zdolności do pisania wierszy. Akademia Kijowska w tym czasie zapewniała studentom doskonałe wykształcenie. Po ukończeniu studiów Grzegorz w 1744 roku przyjął postrig z imieniem Jerzy. Rok później został akademickim wykładowcą, następnie po wyświęceniu na hieromnicha przeniesiono go na stanowisko nauczyciela w klasie filozoficznej. W 1751 roku objął obowiązki rektora akademii, łącząc je z wykładaniem teologii. Uważany był za najlepszego profesora Akademii w XVIII wieku po Teofanie Prokopowiczu.
Po śmierci arcybiskupa mohylewskiego Hieronima (Wołczańskiego) hieromnich Jerzy został wyświęcony na biskupa, przy czym jego chirotonia, do której doszło 20 sierpnia 1755 roku, odbyła się nie w Petersburgu, jak to zwykle miało miejsce, ale ze względu na jej pilność w Kijowie.
Władyka wstąpił na mohylewską katedrę w trudnych dla prawosławia czasach. Już w 1716 roku konfederacja warszawska nakazała zburzenie wszystkich cerkwi, zbudowanych po 1632 roku, zakazała publicznych cerkiewnych zgromadzeń prawosławnego ludu. W 1732 roku prawosławnym zakazano udziału w pracach Sejmu, w trybunałach i komisjach, piastowania urzędów wojewódzkich, ziemskich i miejskich oraz zwoływania zebrań pod groźbą stosowania kar wymierzanym buntownikom.
W tym czasie władyka opublikował „Katechizm” Teofana Prokopowicza i założył szereg szkół, wzorowanych na brackich cerkiewnych placówkach oświatowych. Nieustannie troszcząc się o wyższy poziom wykształcenia duchownych, biskup Jerzy założył w 1759 roku przy Monasterze Spasskim w Mohylewie Seminarium Duchowe. Dla skuteczniejszej walki z uniatyzmem gromadził dokumenty archiwalne dotyczące mohylewskich cerkwi.
W czerwcu 1759 roku w drodze z Orszy do Mohylewa, podczas wizyty biskupa Jerzego w parafii prawosławnej, katolicy wtargnęli do cerkwi, przedarli się do odprawiającego Liturgię arcybiskupa i stojąc przed nim w kapeluszach szydzili z sakramentu i władyki, grożąc pozbawieniem go życia.
Trudy i udręki walki tak nadszarpnęły zdrowie mohylewskiego hierarchy, że w 1763 roku złożył na ręce synodu rezygnację – ta nie została jednak przyjęta.
W 1764 roku na tron polski wstąpił Stanisław August Poniatowski. Dobrze traktował chrześcijan obrządku greckiego. Korzystając ze sprzyjającej sytuacji politycznej, arcybiskup Jerzy wręczył nowemu królowi „Memoriał o wykroczeniach popełnionych wobec prawosławnych”, w którym wymienił prawie dwieście świątyń, odebranych prawosławnej Cerkwi.
Wkrótce zapadła decyzja o powołaniu specjalnej komisji, która opracowałaby projekt uchwały w sprawie „dysydentów”. W Słucku powstała konfederacja dla rozpatrywania skarg prawosławnych, jej członkiem został mohylewski władyka.
13 lutego 1768 roku wydano postanowienie, uznające wiarę katolicką za dominującą, ale i przyznające także pewne prawa „dysydentom” – budowy i utrzymania cerkwi, szkół i szpitali, czy organizowania procesji religijnych.
W 1772 roku doszło do pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej. W tym czasie władyka przebywał na zesłaniu w Smoleńsku. Po włączeniu wschodniej Białorusi do Cesarstwa Rosyjskiego wydano dekret o utworzeniu w Rosji diecezji mohylewskiej i pskowskiej. W 1776 roku arcybiskup Jerzy doprowadził do wydania w Rzeczypospolitej ukazu o chrzcie dzieci z małżeństw mieszanych, zgodnie z którym synowie przyjmowali wiarę ojca, córki matki, podejmował też starania o zwrócenie prawosławnym odebranych cerkwi. Na krótko przed drugim rozbiorem Rzeczypospolitej uchwalono długo oczekiwany ukaz o osobach zmuszonych do przyjęcia unii.
Dzięki staraniom władyki Jerzego na ziemiach włączonych do Rosji powstała archidiecezja mińska, którą powierzono protegowanemu i wychowankowi biskupa mohylewskiego – Wiktorowi Sadkowskiemu.
Jednocześnie arcybiskup Jerzy nie przestawał troszczyć się o swoją mohylewską diecezję. W 1780 roku doprowadził do wybudowania nowego budynku seminarium duchownego. Dbając o czystość obrządku prawosławnego, we współpracy z biskupem smoleńskim Parfeniuszem, opracował książkę „O obowiązkach prezbiterów parafialnych”.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w e-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
na podst. spzh.news, pravoslavie.ru
church.by
oprac. Ałła Matreńczyk
fot. Athosphotoarchive.blogspot.com
mitropolija.com
