Bułgaria
Najstarsze ślady chrześcijaństwa
Srebrny amulet odkryto podczas wykopalisk w Narodowym Zespole Archeologicznym Deultum-Debelt, w pobliżu wsi Debelt w południowo-wschodniej części gminy Sredec w Bułgarii. To najstarszy dowód na obecność chrześcijaństwa na terenie państwa.
Deultum było jedyną kolonią wolnych obywateli rzymskich na bułgarskiej ziemi, założoną w 72 roku na wschód od trackiej osady Debelt po podboju południowego wybrzeża Morza Czarnego przez rzymskiego wodza Lucjusza.
W pierwszym wieku osiedlili się w niej weterani VIII Legionu Augusta. W ciągu następnych trzech stuleci Deultum stało się jednym z najbogatszym miast w okolicy. Za sprawą strategicznego położenia, imponującej urbanistyki i nobliwych mieszkańców nadano mu przydomek Małego Rzymu Tracji.
W 812 roku chan Krum zajął Deultum i wypędził jego mieszkańców na tereny leżące na północ od Dunaju. W ten sposób miasto stało się bułgarskie. Historycy uważają, że region ten jest ściśle powiązany z przyjęciem chrześcijaństwa przez Bułgarów w 864 roku.
– Znalezisko, odkryte w 2023 roku, można oglądać w muzeum Narodowego Zespołu Archeologicznego – powiedziała kurator muzeum Dora Todorova. Początkowo sądzono, że jest to srebrna sztabka, jednak później, po pracach konserwatorskich, okazało się, że to amulet z wygrawerowanymi imionami archaniołów Gabriela i Michała oraz Chrystusa.
– Pierwsi chrześcijanie starając się, by ich nie rozpoznano, używali różnych symboli, aby przedstawić Chrystusa. W tym przypadku amulet umieszczono w grobie, w pobliżu głowy pochowanej w nim osoby, z dala od ludzkich oczu – wyjaśniła Todorova. – Jest na nim imię Chrystusa, ale pierwsza litera jest obrócona o 45 stopni i ma kształt krzyża. To dosyć znany sposób w bardzo wczesnych inskrypcjach chrześcijańskich.
Interpretacji i datowania amuletu dokonał wybitny epigrafista, profesor Nikołaj Szarankow z grupą pracowników zespołu.
Zdaniem Krasimiry Kostovej, dyrektor placówki, artefakt pochodzi z końca II lub początku III wieku n.e.
W artykule, zamieszczonym w piśmie „Archeologia Bulgaria”, prof. Szarankow przedstawia przekonujący argument za tak wczesnym datowaniem inskrypcji: to użycie liter ЄI zamiast I w słowie +ΡЄICTOC. Włączenie krzyża i wzmianka o archaniołach Gabrielu i Michale jednoznacznie wskazują na związek amuletu ze wspólnotą chrześcijańską. Zdaniem naukowca jest to najstarszy chrześcijański artefakt w Bułgarii.
Odkrycie tak wczesnochrześcijańskiego zabytku w Deultum nie jest niespodzianką, ta rzymska kolonia była bowiem pierwszą znaną osadą, w której znajdowała się wspólnota chrześcijańska i biskup.
Grecja
Nowa cerkiew w Meteorach
Po raz pierwszy od pięciuset lat w Meteorach budowana jest nowa cerkiew – podaje Trikalaola.gr. W monasterze Świętej Trójcy, jednej z sześciu obecnie działających wspólnot, położonych na potężnych skałach słynnego starożytnego górskiego „monasterskiego kraju” (drugi po górze Atos najważniejszy ośrodek monastycyzmu w Grecji), budowana jest świątynia Wprowadzenia do Świątyni Przenajświętszej Bogarodzicy.
W poniedziałek 24 czerwca, w święto Zesłania Ducha Świętego, metropolita Stagoni i Meteory Teoklit odprawił w obitieli Liturgię oraz obejrzał budowaną cerkiew. Prace potrwają jeszcze rok.
Litwa
Na inaugurację prezydenta Litwy nie zaproszono przedstawicieli Litewskiej Cerkwi Prawosławnej
12 lipca w Wilnie odbyła się inauguracja wybranego na drugą kadencję prezydenta Litwy Gitanasa Nausėdy, na którą zostali zaproszeni przedstawiciele wszystkich uznanych przez państwo organizacji religijnych, z wyjątkiem zwierzchnika Litewskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego, metropolity Innocentego, informuje LRT.lt.
Marszałek Sejmu Lukas Cornelius Vaičiakas przyznał, że stało się to z „oczywistego powodu – jej stosunku do wojny na Ukrainie”.
Litewska Cerkiew Prawosławna odpowiedziała, że ta decyzja władz wywołała skrajne zdziwienie, gdyż LCP jest drugą co do wielkości wspólnotą religijną w kraju. „Wiadomo, co nie raz publicznie podkreślaliśmy, że kategorycznie sprzeciwiamy się wojnie na Ukrainie, potępiamy ją i modlimy się o jej zakończenie. Wielokrotnie wypowiadał się na ten temat osobiście metropolita wileński i litewski Innocenty. Nasza organizacja religijna potępiła wojnę na wszystkich poziomach – hierarchii, duchowieństwa, świeckich i Zgromadzenia Ogólnego Litewskiej Cerkwi Prawosławnej, ale z jakiegoś powodu stale nie jest to brane pod uwagę” – stwierdzono w oświadczeniu.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w E-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
na podst. sedmitza.ru, spzh.news, pravoslavie.ru oprac. Ałła Matreńczyk
fot. Покровское викариатство, liturgija.mk, sedmitza.ru
