Od piętnastu lat na białostockich Bacieczkach uroczyście obchodzony jest dzień pamięci świętych Lekarzy Darmo Leczących Kosmy i Damiana. Święto wpisało się w kalendarz Białegostoku za sprawą cudownej cząsteczki relikwii świętych, która jest przechowywana w cerkwi Apostoła i Ewangelisty Jana Teologa. Relikwie przybyły do Białegostoku w 2009 roku z Serbii i są darem diecezji Kosowa i Metochii. Wierni oddają cześć świętym lekarzom i uzdrowicielom. Wielu doznaje łaski uzdrowienia i pocieszenia.
Nie inaczej było w tym roku. W dniu święta, 14 listopada, rzesze wiernych modliły się przed relikwiami świętych Kosmy i Damiana. Tegoroczne święto było wyjątkowe. Wszyscy przybyli przyłożyli się do innych wielkich świętości, obecnych w tych dniach relikwii świętego Krzyża Pańskiego i części szaty Bogarodzicy. To wielkie wydarzenie dla miejscowej wspólnoty i błogosławieństwo w trudach związanych z budową nowej świątyni, która powstaje w wyjątkowym miejscu, w którym już wiele udało się dokonać, ale wciąż bardzo wiele jest do zrobienia. Co o nim wiemy?
Od 1954 roku Bacieczki to dzielnica Białegostoku. Wcześniej były oddzielną miejscowością z bogatą historią. Pierwsze wzmianki o Bacieczkach sięgają XVI wieku. W dawnych aktach istnieją adnotacje z 1529 i 1533 roku, informujące że wieś Fasty z Folwarkiem Bacieczki należały do monasteru w Supraślu. Można znaleźć informacje o ufundowaniu przez magnata Grzegorza Chodkiewicza „cerkwi drewnianej w folwarku Bacieczki”. Świątynia została rozebrana w 1773 roku i przewieziona do wsi Zawyki. Dziś jest to rzymskokatolickie sanktuarium maryjne. Według tradycji i ustnych przekazów, drewniana cerkiew na Bacieczkach znajdowała się na lokalnym cmentarzu i była poświęcona św. apostołowi Janowi Teologowi. Etymologia nazwy Bacieczki wywodzi się od wyrazu „baciuszka” i wskazuje, że ziemie te były uposażeniem lokalnego duchowieństwa, obsługującego te tereny i rezydującego w położonej nieopodal wsi Fasty.
Arcybiskup białostocki i gdański Jakub nową parafię, położoną w północno-zachodniej części Białegostoku, erygował w 2007 roku. W tym samym roku powstała tymczasowa świątynia, która służy wiernym do czasu powstania nowej cerkwi. Budynek, pierwotnie w Hajnówce jako leśniczówka, został przerobiony na cerkiew św. Mikołaja i służył wiernym, zanim do użytku nie został oddany sobór Świętej Trójcy. Następnie jako świątynia tymczasowa służył w Czyżach, gdzie odbudowywano spaloną cerkiew, skąd trafił do Białegostoku na osiedle Nowe Miasto, gdzie budowano cerkiew św. Jerzego. W 2007 roku świątynię przetransportowano na Bacieczki.
W tymczasowej świątyni zgromadzono wyjątkowe i cenne relikwie – świętych Lekarzy Darmo Leczących Kosmy i Damiana Rzymskich, św. cara serbskiego wielkomęczennika Łazarza, św. Hioba i Amfilochiusza z Poczajowa, św. Dawida z Geradży (Gruzja).
W 2015 roku parafia św. Jana Teologa ukończyła budowę domu parafialnego, w ktorym mieści się cerkiew poświęcona współczesnemu świętemu – Mikołajowi (Velimiroviciowi). Cerkiew jest dowodem wieloletniej braterskiej przyjaźni i współpracy parafii na Bacieczkach i Serbskiej Cerkwi Prawosławnej.
Po zbudowaniu domu rozpoczęto budowę cerkwi według projektu znanego architekta Jana Kabaca. Jej mury pną się do góry.
Od 2012 roku parafia św. Jana Teologa organizuje co roku w czerwcu w Białymstoku Festiwal Kultury Serbskiej Vidovdan, ale również w innych miastach – Supraślu, Ełku, Bielsku Podlaskim, Łomży czy Suwałkach. Podczas czwartej edycji festiwalu, 28 czerwca 2015 roku, poświęcono cerkiew św. Mikołaja Serbskiego. Właśnie w dniu, który Serbowie nazywają Vidovdan (dzień św. Wita) i który upamiętnia bitwę na Kosowym Polu w 1389 roku, oddano świątynię do użytku. Jest to jedyna cerkiew na świecie, poza granicami jurysdykcji serbskiej Cerkwi, poświęcona św. Mikołajowi Serbskiemu. Cerkiew poświęcił serbski biskup Milutin, który stał na czele diecezji z siedzibą w mieście Valjevo. To właśnie z tych terenów pochodził św. Mikołaj i tutaj znajduje się monaster, w którym spoczywają jego relikwie. Serbscy hierarchowie przekazali nowej cerkwi nadzwyczajne dary – biskup Milutin cząstkę relikwii św. Mikołaja Serbskiego, natomiast ówczesny serbski patriarcha Ireneusz, za pośrednictwem proboszcza belgradzkiego soboru patriarszego o. prot. Petra Lukicia, przekazał relikwie św. wielkomęczennika Łazarza Serbskiego. Umieszczono je w ołtarzu.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w E-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
o. Michał Czykwin, fot. archiwum autora
Parafia św. Apostoła i Ewangelisty Jana Teologa
Białystok, ul. Herberta 1
Nr konta:
81 8099 0004 0016 5304 2000 0010
