Parafie prawosławne w okolicach Białej Podlaskiej obejmują duże obszary, ale mają niewielu wiernych. Jest to owoc przesiedleń w 1945 roku do Związku Radzieckiego oraz dwa lata później na Ziemie Odzyskane w ramach Akcji Wisła. Przestały istnieć całe wioski.
W cerkwiach w tych okolicach znajdują się liczne tablice i pomniki upamiętniające ofiary Akcji Wisła.
Zahorów (do 1996 roku funkcjonowała nazwa Zagórów) leży około 35 km na południowy wschód od Białej Podlaskiej, w gminie Piszczac. Parafia została tu erygowana w 1994 roku.
Cerkiew św. św. Piotra i Pawła stoi w centrum wsi. Jest murowana. Wysoki, ośmioboczny dach nad nawą wieńczy złocona cebulasta kopuła.
Kamień węgielny pod budowę świątyni został położony w 1991 roku, a już w 1993 gotowy budynek poświęcił arcybiskup lubelski i chełmski Abel.
Cerkiew budowano sposobem gospodarczym – z ofiar parafian i sponsorów, m.in. pochodzącego z Zahorowa, a mieszkającego w Białymstoku Bazylego Wołoszczuka. Budową kierował mieszkaniec Zahorowa Aleksy Chwesiuk z bratem Dymitrem. Gruntowny remont świątynia przeszła w latach 2014-2015.
Misternie rzeźbiony jednorzędowy ikonostas we wnętrzu świątyni i anałoje wykonał z drewna w latach 2022-2024 pochodzący z Ukrainy Artiom Susidko, obecnie mieszkający w niedalekim Międzylesiu. Ikony do ikonostasu napisał Mirosław Trochanowski. Przedstawiają one m.in. Matkę Bożą z Dzieciątkiem, Chrystusa błogosławiącego, św. Stefana i Ostatnią Wieczerzę. U góry carskich wrót widnieją wizerunki Bogarodzicy i Archanioła Gabriela w scenie Zwiastowania, a poniżej cztery niewielkie wyobrażenia Ewangelistów. Polichromia w cerkwi pochodzi z 2011 roku i jest dziełem Eugeniusza Świniarczuka z Kowla na Ukrainie. Przedstawia m.in. patronów świątyni św. św. Piotra i Pawła oraz świętych Cyryla i Metodego.
Przed ikonostasem, po prawej stronie, w ozdobnym kiocie umieszczona jest otoczona kultem wiernych Kaspierowska Ikona Matki Bożej. Przedstawia Bogarodzicę tulącą Dzieciątko do twarzy. Jest to wykonana współcześnie kopia XVI-wiecznej cudownej ikony znajdującej się w soborze Zaśnięcia Matki Bożej w Odessie. Modlitwy przed nią miały chronić to miasto w czasie wojny krymskiej 1853-1856.
12 lipca 2008 roku, podczas święta patronów cerkwi, w narteksie została uroczyście zawieszona i poświęcona przez arcybiskupa Abla tablica pamiątkowa. Widnieje na niej wizerunek dawnej cerkwi w Zahorowie, zniszczonej w czasie akcji rewindykacyjno-polonizacyjnej w 1938 roku. Ta akcja pacyfikacyjna, przeprowadzona przez władze II Rzeczypospolitej na południowym Podlasiu i Chełmszczyźnie, skierowana przeciw prawosławnej ludności ukraińskiej i białoruskiej, miała na celu „ograniczanie wpływów prawosławia”. Zburzono wówczas 127 świątyń – cerkwi i kaplic, czyli jedną trzecią istniejących na tych terenach. Tablica upamiętniła siedemdziesiątą rocznicę akcji burzenia świątyni, która miała miejsce właśnie w dniu tradycyjnego lipcowego święta.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w E-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
Maria i Przemysław Pilichowie, fot. autorzy
Autorzy serdecznie dziękują za pomoc o. prot. Janowi Kulikowi.
