Home > Marzec 2025 > Ikonografia na klirosie

Cała ikonografia oscyluje wokół hymnografii chóralnej z uwagi na fakt, że z tego miejsca śpiewa chór parafialny.

Na ścianie zachodniej na samej górze na suficie przedstawiona jest Matka Boża Pokrowa. Wszystkie podpisy pod postacią zaczerpnięte są z pieśni, śpiewanych 14 października w dniu święta Pokrowy. Poniżej przedstawiony jest patron chóru parafialnego, diakon konstantynopolskiej Hagii Sophii, św. Roman Melodos, trzymający w ręku kadzidło. Roman Melodos miał problemy z głosem i w trakcie Liturgii wierni często śmieli się z niego. W wigilię Bożego Narodzenia we śnie zjawiła mu się Matka Boża, podała mu zwój i poleciła, by go zjadł, co też uczynił. Gdy się obudził pierwszego dnia Świąt Bożego Narodzenia zaśpiewał w cerkwi hymn Dziewica rodzi dzisiaj Przedwiecznego. Pamięci św. Romana poświęcony jest 14 października.

Po prawej stronie Matki Bożej przedstawiony jest Jan Chrzciciel, po lewej hierarchowie Cerkwi. Poniżej postaci św. Romana Melodosa widnieje św. Efrem Syryjczyk, trzymający w ręku fragment swojej modlitwy: „O Panie i Królu, spraw, abym widział moje przewinienia i nie osądzał brata mego, albowiem Błogosławiony jesteś na wieki”. Tekst ten, tak jak i wszystkie pozostałe, napisano w języku cerkiewnosłowiańskim. Po prawej stronie św. Romana przedstawiona jest postać św. Andrzeja z Krety, trzymającego w ręku tekst czytany w Pierwszym Tygodniu Wielkiego Postu: „Wspomożyciel i obrońca stał się moim zbawieniem”.

Poniżej znajdują się wizerunki św. Kosmy Majumskiego, św. Ambrożego z Mediolanu z piórem w ręku, autora słynnego hymnu „Ciebie Boga chwalimy”, św. Hymnografki Kasjanny Inokinnej, autorki słynnego tekstu śpiewanego w Wielką Środę: „Mną Twoją służebnicą nie pogardź”. W hymnie tym mamy nawiązanie do gestu grzesznicy, która wytarła swoimi włosami stopy Chrystusa. Kolejna postać to św. Józef Hymnograf z Syrii, autor hymnu „Mnie, który zbłądził w swoim życiu, znajdzie Bóg”. I ostatnia postać w tym rzędzie to św. Jan z Damaszku, obrońca kultu ikon, za co obcięto mu prawą rękę. We śnie Matka Boża powiedziała mu: „Broń dalej ikon” i przyłożyła mu rękę w miejscu obcięcia. Święty chustę, którą miał obwiązaną ranę, potem nosił na głowie i dlatego jest przedstawiony na polichromii z kefji (arafatką) na głowie, co ma upamiętniać to cudowne wydarzenie. Św. Jan z Damaszku w podzięce za przyszycie ręki ufundował srebrną rękę, którą przyłożył do ikony Matki Bożej i tak powstała ikona Matka Boża Trójręczna.

Poniżej przedstawione są niewiasty starotestamentowe. To przedstawienie symbolizuje fakt, że większość członków chórów parafialnych stanowią kobiety.

Wzrok tych wszystkich postaci skierowany jest na wprost na Pieśń Cherubinów. Przedstawienie tej pieśni jest symboliczne – Chrystus siedzący na tronie w otoczeniu Cherubinów, Aniołów i Archaniołów. Chrystus trzyma w ręku Ewangelię, otwartą na tekście: „Ten co spożywa ciało moje i pije krew moją, przebywa we mnie a ja w nim”. Nad tronem jest napis: „Święty, święty Pan zastępów pełne jest niebo i ziemia chwały Twojej”. Archaniołowie i aniołowe trzymają cztery teksty: Iże Cherubiny, „Ażebyśmy przyjęli Króla wszystkich”, hymn który słyszymy tylko w Wielką Sobotę zamiast pieśni Iże Cherubiny „Niech zamilknie wszelkie ciało ludzkie” oraz kontynuacja tego hymnu: „Przed Nim bowiem stoją chóry aniołów zakrywające przed Nim swoje oblicza”.

(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w E-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)

Jacek Marczyński, fot. autor, Anna Radziukiewicz

Odpowiedz