Na pierwszych stronicach marcowego Przeglądu Prawosławnego przypominamy postać zmarłego w styczniu zwierzchnika albańskiej Cerkwi arcybiskupa Anastazego. W poprzednim, lutowym, numerze pisaliśmy o jego wielkich, graniczących z cudem, zasługach w odrodzeniu albańskiej Cerkwi. W marcowym numerze piszemy o stosunku arcybiskupa Anastazego do tragicznego podziału ( rozkołu ) Cerkwi na Ukrainie. Władyka Anastazy w sprawach wiary i jedności Cerkwi był niezłomny i pryncypialny. Będąc Grekiem krytycznie odnosił się do patriarchy Bartłomieja, którego działania nie przezwyciężyły rozkołu i nie zjednoczyły ukraińskiego prawosławia. Cerkiew Chrystusowa – pisał do patriarchy Bartłomieja -nigdy nie uznawała sakramentów sprawowanych przez osoby odłączone od Cerkwi. W liście przypominał że Filaret ( Denysenko ) pozbawiony godności biskupiej i ekskomunikowany ośmielił się sprawować święte czynności liturgiczne i wyświęcać biskupów, w tym zwierzchnika utworzonej w 2018 roku PCU Epifaniusza ( Dumenko ). Postawa arcybiskupa miała duże znaczenie w sformułowaniu stanowiska większości prawosławnych Cerkwi wobec roskołu w ukraińskim prawosławiu.
O prześladowaniach kanonicznej Ukraińskiej Prawosławnej Cerkwi ( UPC ), o roli jaką w utworzeniu rozłamowej struktury, odegrali amerykańscy politycy pisze Ałła Matreńczyk cytując broniącego UPC amerykańskiego prawnika Roberta Amsterdama. – Amerykańskie wsparcie i i amerykańskie dolary stoją za niszczeniem tej ( dotyczy UPC ) Cerkwi. Te plany były omawiane w 2014 roku przez panią Nuland i zostały zaakceptowane przez ówczesnego sekretarza stanu Pompeo – stwierdza Amsterdam. W obronie Ukraińskiej Prawosławnej Cerkwi – przypomina adwokat – wypowiadał się obecny wiceprezydent Stanów Zjednoczonych JD Vance.
Rozpoczyna się Wielki Post. O znaczeniu modlitwy w czasie jego trwania przeczytamy w tekście o. Aleksandra Schmemanna. Zamieszczamy także, skłaniający do refleksji w Wielkim Poście, tekst o. Konstantego Bondaruka ,,Piękno i mądrość”.
Czytelnicy Przeglądu cenią informacje o prawosławiu poza granicami naszego kraju. Tym razem Anna Radziukiewicz zaprasza do miasteczka Strepowo na Słowacji. Z jej reportażu dowiadujemy się i o trudnej historii – na początku lat 90 ubiegłego wieku na Słowacji niemal wszystkie cerkwie odebrano prawosławnym i przekazano grekokatolikom – i o tym jak prawosławni poradzili w tej trudnej sytuacji. Przeczytamy też o żywej, silnej duchowo, prawosławnej wspólnocie w tym miasteczku.
W ostatnim czasie, o czym pisaliśmy, w zachodniej Europie, także w Stanach Zjednoczonych, zwiększa się zainteresowanie prawosławiem. O prawosławiu w Wielkiej Brytanii, o tym że prawosławie nie ogranicza się wyłącznie do środowisk migrantów lecz w istotny sposób wpływa na przestrzeń duchową, intelektualną i kulturalną tego kraju pisze Piotr Biegasiewicz.
… bo pojychało wujsko nas wyhaniaty -to tytuł tekstu o historii małej dziewczynki Niny Borowik wywiezionej ze wsi Nowosiółki koło Jabłecznej w czasie Akcji Wisła w 1947 roku. To przejmująca historia o ludziach, którzy pozbawieni swojej ojcowizny, w trudnych warunkach, służąc Cerkwi – pani Nina przez 40 lat dyrygowała cerkiewnym chórem – zachowali wiarę przodków.
W styczniu minęło 20 lat od uchwalenia ustawy o mniejszościach narodowych. Z tej okazji na Uniwersytecie w Białymstoku i w Sejmie zorganizowano konferencje. O tym dlaczego prace nad tym, mającym ogromne znaczenie dla zamieszkujących w Polsce mniejszości, aktem prawnym trwały blisko 20 lat, o kulisach prac nad ustawą, o tym jakie znaczenie w jej uchwalaniu odegrał ,,duch puszczy” pisze Eugeniusz Czykwin, który był posłem sprawozdawcą i kierował specjalną podkomisją rozpatrującą projekt tej ustawy.
O trudnej sytuacji prawosławnej Cerkwi w Estonii, której władze podjęły działania zmierzające do zdelegalizowania, pozostającej w łączności z Ruską Cerkwią, Prawosławnej Cerkwie Estonii przeczytamy w dziale Prawosławie na Świecie.