Kilkunastoosobowa Kapituła Nagrody Księcia Konstantego Ostrogskiego obradująca po raz 31. pod kierunkiem posła Eugeniusza Czykwina, redaktora naczelnego „Przeglądu Prawosławnego” przyznała 11 stycznia nagrody za wybitne osiągnięcia w dziedzinie rozwoju duchowości, myśli i kultury prawosławnej oraz działania na rzecz jednoczenia chrześcijan. Nagrodzono już 128 osób i instytucji z wielu krajów i kilku kontynentów, w tym hierarchów, teologów, muzyków, ikonopisców, pisarzy, architektów, slawistów, historyków. Nagroda nie zna granic państwowych i konfesyjnych. W tym roku laureatami zostali:
Patriarcha katolikos Gruzji Eliasz II, od 1977 roku pozostaje katolikosem całej Gruzji. Jest rzeczywistym duchowym przywódcą narodu. Kiedy w 1977 roku został mianowany przez synod gruzińskiej Cerkwi patriarchą, w Gruzji istniało tylko 34 cerkwi i cztery, oficjalnie nie zarejestrowane, monastery. Przerwane były kontakty z innymi autokefalicznymi Cerkwiami. Nie wydawano żadnej cerkiewnej literatury.
Przy patriarsze Eliaszu II, nastąpiło ogromne odrodzenie prawosławia w Gruzji. Patriarcha oświecał naród. Organizował publiczne wykłady i głoszenie kazań (w każdy wtorek), założył wydawnicze centrum i niedzielną szkołę, w której uczono śpiewu cerkiewnego, rękodzieła, myśli teologicznej. Działo się to jeszcze w czasach komunistycznych. Ale autorytet patriarchy był tak wysoki, że przyciągał nawet wysoko postawionych partyjnych działaczy, potajemnie wyznających wiarę. Dynamicznie wzrosła ilość wiernych, uczestniczących w nabożeństwach. Patriarcha założył duchowne szkoły teologiczne w wielu miastach. Wielu Gruzinów posyłał na studia teologiczne za granicę, absolwentom tych szkół udzielając święceń duchowych.
Szczególną wagę przywiązuje do spraw miłosierdzia. Przyzywa wiernych, by każdą sobotę poświęcali bliskim – chorym, uwięzionym, biednym, wspierając ich słowem i czynem. Sam regularnie odwiedza więzienia, zwłaszcza znajdujących się w nich młodocianych. Posłał kapelanów do wojska. Roztoczył opiekę nad sierotami i starszymi ludźmi, pozbawionymi opieki rodziny. Otworzył patriarsze domy dziecka m. in. w Batumi, Suchumi, Achałkałaki. Założył bezpłatne stołówki, stowarzyszenie matek, które straciły swoje dzieci.
W 1999 roku założono z inicjatywy władyki patriarsze radio Iweria. Stworzono telewizyjny kanał Iweria.
Doprowadzono do kanonizacji wielu świętych starożytnych oraz współczesnych.
Założono fundację, zabiegającą o rozwój duchowości, nauki i kultury.
Zawsze znajdował się patriarcha w centrum spraw dziejących się w Gruzji. Kiedy na przełomie 1991 i 1992 roku wybuchła wojna domowa – starał się pojednać walczące strony – Gruzinów, Abchazów, Osetyńczyków, prowadząc z nimi regularne rozmowy. Jego pojednawczy głos słyszano także podczas zbrojnego konfliktu między Rosją i Gruzją w sierpniu 2008 roku. Pokazał, że konflikt polityczny nie może naruszyć jedności między Cerkwiami ruską i gruzińską i wiernymi obu krajów.
Zabiega po poprawę demograficznej sytuacji w Gruzji. Zaproponował, że będzie ojcem chrzestnym każdego trzeciego dziecka w rodzinie, jeśli zapragną tego rodzice. Patriarcha ma już 3,7 tysięcy chrześniaków. Wzrosła ilość ślubów i narodzonych dzieci, obserwuje się w Gruzji demograficzny boom.
Patriarcha doprowadził do założenia wiele diecezji w ich historycznych miejscach funkcjonowania, wyświęcił dziesiątki biskupów, otworzył ponad 1,5 tysiąca cerkwi i 170 monasterów.
Utrzymuje bliskie kontakty z Gruzinami żyjącymi poza granicami kraju, zabiegając o ich powrót do kraju. Zbudował dobre stosunki z innymi autokefalicznymi Cerkwiami, także z innymi Kościołami, czemu sprzyjało jego przewodniczenie w latach 1978-1983 Światowej Radzie Kościołów. W tym czasie wyrażał swój sprzeciw także w sprawach politycznych, domagając się na przykład wyprowadzenia wojsk radzieckich z Afganistanu czy występując przeciw prześladowaniom i zabójstwom Ormian w Bejrucie.
Patriarcha uważa, że religijni liderzy także powinny stwarzać mechanizmy dla światowego pokoju, ważne zwłaszcza dla małych państw i narodów, szczególnie podatnych na cierpienia w czasie konfliktów oraz na procesy globalizacji.
Patriarcha prowadzi dialog ze światem muzułmańskim.
Znana jest twórczość hierachy. Jego kazania i wystąpienia, opublikowane w kilku tomach, stały się literaturą dla milionów wiernych. Jest autorem modlitw, kompozycji muzyki cerkiewnej oraz ikon, nawet fresków.
Patriarcha Eliasz II jest laureatem wielu nagród m. in. za wkład w duchowe i fizyczne ocalenie gruzińskiego narodu, działalność oświatową, odpowiedzialność socjalną, ochronę światowego dziedzictwa kultury, rozwój przyjacielskich stosunków między narodami, dialog z muzułmanami, podnoszenie autorytetu prawosławia w świecie. Otrzymał honorowe tytuły m.in. honoris causa Kijowskiej Akademii Duchownej, honorowego członka Nowojorskiej Akademii Duchownej i innych szkół teologicznych.
Internetowy portal pravoslavie.ru jest najchętniej odwiedzaną stroną internetową na świecie, dostarczającą wiadomości o prawosławiu. Został założony w końcu 1999 roku przez obecnego metropolitę pskowsko-pieczerskiego Tichona (Szewkunowa), laureata Nagrody Ostrogskiego w 2009 roku. Redakcja portalu funkcjonuje przy Strietieńskim Monasterze w Moskwie. Jego administratorem jest Strietieński Monaster i Patriarsza Rada do spraw Kultury. Portal dostarcza informacji w językach rosyjskim, angielskim, serbskim i greckim. Według statystyki Ramblera portal odwiedza 1,3 miliona osób miesięcznie.
Portal informuje o wydarzeniach, które mają miejsce w Ruskiej Cerkwi Prawosławnej i innych autokefalicznych Cerkwiach w świecie. Oferuje rozważania na tematy duchowe. Przywołuje wydarzenie historyczne. Dokonuje analizy problemów Cerkwi, biorąc pod uwagę także kontekst społeczny i polityczny.
Strona towarzyszyła, poczynając od 2006 roku, procesowi zjednoczenia Ruskiej Cerkwi za Granicą z Patriarchatem Moskiewskim, publikując między innymi najbardziej znaczące dokumenty, dotyczące wzajemnego stosunku obu cerkiewnych struktur.
W 555 rocznice upadku Konstantynopola utworzono na pravoslawie.ru specjalną stronę „Wizantijskij urok”. Szeroka dyskusja na temat wybitnego filmu dokumentalnego w reżyserii, wtedy archimandryty Stretieńskiego Monasteru o. Tichona (Szewkunowa), „Gibiel impierii. Wizantijskij urok”, znalazła swoje szerokie odbicie w mediach.
Portal przybliża trudne problemy cerkiewnego życia na przykład na Ukrainie, Bliskim Wschodzie, czy ostatnio w Czarnogórze. Stanowi źródło informacji nie tylko dla szerokich rzesz odbiorców ale także badaczy religii, stając się jedną z najbardziej odwiedzanych stron o religijnej tematyce na świecie.
Profesjonalizm autorów, redaktorów tekstów, grafików oraz fotografów, czyni portal atrakcyjnym w odbiorze i zrozumiały w treści, także dla odbiorców spoza kręgu kultury prawosławnej.
Jan Stradomski, doktor habilitowany, badacz średniowiecznej literatury Słowian południowych i wschodnich. Bada rękopisy cerkiewnosłowiańskie, stare druki cyrylickie, śledzi polemikę religijną głównie drugiej połowy XVI i początku XVII wieku. Owoce swoich badań prezentuje na szerokim tle historii Kościoła i historii powszechnej.
Jego dojrzałe prace pozwalają na syntetyczne spojrzenie na kulturę bizantyńsko-ruską I Rzeczypospolitej, na średniowieczną kulturę Bałkanów oraz wzajemne przenikanie się w literaturze obu kulturowych obszarów.
Od 1998 roku pracuje w instytucie filologii słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie odbył studia doktoranckie na wydziale filologicznym. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w oparciu o dorobek naukowy i książkę „Rękopisy i teksty. Studia nad cerkiewnosłowiańską kulturą literacką Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony Polskiej do końca XVI w.”, (Kraków 2014). Swoją dojrzałość naukową wykazał już w książce „Spór o
Bractwo Młodzieży Prawosławnej w Polsce powstało w 1980 roku, dzięki inicjatywie i wcześniejszej wieloletniej pracy oświatowej, prowadzonej wśród prawosławnych studentów warszawskich uczelni dr. Jana Anchimiuka, późniejszego arcybiskupa wrocławskiego i szczecińskiego Jeremiasza. Bractwo stało się dla młodzieży najważniejszym forum integracji wokół Cerkwi. Obejmując swoją działalnością tysiące młodych ludzi, grupując ich w strukturach parafialnych, diecezjalnych i krajowej. Stało się pierwszą organizacją ludzi świeckich założoną w byłym bloku państw komunistycznych. Oferuje młodym ludziom obozy modlitewne, robocze, ikonograficzne, wypoczynkowe w kraju i za granicą. Organizuje piesze pielgrzymki do miejsc świętych. Wydaje duchową literaturę.
Wielu młodych ludzi, ukształtowanych w strukturach bractwa, stało się duchownymi, matuszkami i mnichami oraz założycielami fundacji i stowarzyszeń, działające na rzecz rozwoju prawosławnej duchowości i kultury oraz zachowania tradycji. Młodzieżowe bractwo zrodziło także wiele bractw, skupiających dorosłych.
Stało się przez czterdzieści lat formacją, w której dojrzewają duchowo młodzi ludzie, pozostając w Cerkwi.
Diakonisches Werk der Evangelischen Kirche der Pfalz (Protestantische Landeskirche), czyli Diakonia Kościoła Ewangelickiego w Palatynacie (zachodnie Niemcy) uhonorowaliśmy, na ręce pastor Barbary Phieler, za pracę charytatywną we wschodniej Europie, szczególnie w Polsce, gdzie od lat współpracuje z Prawosławnym Ośrodkiem Miłosierdzia Eleos. Diakonia Pfalz z jej 255 pracownikami w 70 poradniach pomaga w rozwiązywaniu problemów socjalnych, życiowych kłopotów związanych z niedostosowaniem społecznym, uzależnieniami, długami, chorobami, zwłaszcza wymagającymi opieki paliatywnej. We wszystkich parafiach ewangelickich w Palatynacie prowadzi zbiórki w ramach programu „Brot für die Welt” (Chleb dla świata) i od 1994, jako odpowiedź na transformację w krajach byłego bloku wschodniego, program „Hoffnung für Osteuropa” (Nadzieja dla wschodniej Europy). Służy on budowaniu sprawiedliwej społecznie Europy na drodze partnerstwa ekumenicznego. Wspierane są inicjatywy osób, grup i parafii, które angażują się w tej części świata w pomoc socjalną, ale też oświatę, budowę społeczeństwa obywatelskiego i pojednanie. Takie partnerskie kontakty utrzymywane są z Polską, ale i z Ukrainą, Białorusią, Rumunią, Mołdawią i Gruzją. Dyrektorem Diakonii w Palatynacie jest ks. Albrecht Bähr.
Ważną dla Polski rolę w organizacji odgrywa pastor Barbara Phieler. Na początku lat osiemdziesiątych studiowała ona w sekcji prawosławnej Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, będąc już absolwentką studiów teologicznych w Niemczech. Naukę przerwał stan wojenny, ale bliskie więzi pozostały. W 2017 roku Prawosławny Metropolitalny Ośrodek Miłosierdzia Eleos wyróżnił ją, za współpracę, nagrodą „Dłonie Miłosierdzia”.
Przykładem aktywności w dziele pojednania jest, finansowana przez Diakonię, inicjatywa Barbary Phieler wydania książki (ukaże się w tym roku, nakładem Fundacji im. Księcia Konstantego Ostrogskiego) „Zamordowane wsie”, poświęconej pacyfikacjom w okresie okupacji niemieckiej w Bezirk Bialystok. To wielki gest odwagi mówienia o zbrodniach własnego narodu. Książka, upamiętniająca ofiary zbrodni niemieckiego faszyzmu jest zarazem przypomnieniem, że prawdziwe pojednanie jest możliwe w oparciu o prawdę i wzajemne wybaczenie.