W „Wiadomościach PAKP” 9/2021 roku opublikowano krótkie omówienie książki Andrzeja Krupienicza „Drugi chrzest Króla Mieszka I”. Trzecie wydanie tego eseju ukazało się nakładem Wydawnictwa Warszawskiej Metropolii Prawosławnej. Dwa pierwsze szybko okazały się niedostępne, kolejne zaś jest nie tylko poprawione, ale również obszernie uzupełnione.
Już sam tytuł pracy sygnalizuje, że mamy do czynienia z książką niewpisującą się w oficjalny, główny nurt polskiej historiografii, wynoszący Mieszka I na piedestały jako chrzciciela Polski w 966 roku. Tymczasem, co jakże znamienne: „Nieszczęściem Polski jest to, że jej historia jest zakłamana jak nigdzie na świecie”. Słowa te, autorstwa Jerzego Giedroycia, stanowią motto książki.
Autor, co zastrzega już we wstępie, nie jest ani historykiem, ani archeologiem z zawodu, lecz doktorem habilitowanym nauk medycznych z dziedziny kardiologii. Wie zatem, co to jest aparat naukowy, zna metodologię badań naukowych, co pozwala mu zgłębiać inne ich obszary. Zgłębić oznacza nie tylko zapoznać się z oficjalną historiografią, ale też, a może przede wszystkim, spojrzeć na tę historię świeżym okiem, które potrafi dostrzec nie tylko to co widzą historycy „głównego nurtu”, ale też poddać analizie fakty, które są przez nich często celowo pomijane, negowane czy marginalizowane.
Wynikiem przemyśleń i dociekań autora stał się esej historyczny, zawierający nie tylko interesujące hipotezy, ale i często odkrywcze wnioski, niejednokrotnie stawiające pod znakiem zapytania prawdziwość i rzetelność dotychczasowych wywodów naukowych większości polskich historyków.
Andrzej Krupienicz daje upust nie tyle swojej fantazji, nie tyle prezentuje kolejną „spiskową teorię dziejów”, co stara się dociec, dlaczego historia Polski nadal ma tak wiele czarnych plam, tylko z pozoru przykrytych większymi, białymi, przy czym oficjalnymi i niepodlegającymi podważaniu, bowiem burzącymi stereotyp wybraństwa narodu polskiego. Autor książki docieka konsekwentnie i wielowątkowo, przy czym przeważnie nie udziela jednoznacznych, klarownych odpowiedzi na stawiane samemu sobie pytania.
Dzięki temu daje czytelnikowi możliwość samodzielnego myślenia i wyciągania własnych wniosków. Jest to cenne, tym bardziej że sprawia, iż człowiek ma szansę „z czystą kartą” spojrzeć na wydarzenia odległe i zawiłe, chociaż z pozoru, według oficjalnej historiografii, jasne i oczywiste. Chwała za to autorowi, chwała za odwagę, konsekwencję przy próbach obalania historycznych mitów, którymi obrosła i nadal obrasta historia naszego kraju.
Aby zachęcić czytelników do sięgnięcia po tę wyjątkową książkę, przytoczmy choćby tytuły jej poszczególnych rozdziałów: Dzieje bajeczne, jako takie, a jeżeli nie takie, to jakie i dlaczego – czyli skąd nasz ród?; Zagadnienia metodyczne, czyli jak nie widzieć tego, czego nie chce się zobaczyć; Dlaczego Mieszko I się (nie) ochrzcił (albo ochrzcił się po raz drugi); Zespół Stojgniewa i mentalność postkolonialna; Dziedzictwo Mieszka I – Polska. Tytuły te brzmią w dużym stopniu zagadkowo (w przeciwieństwie do zasadniczo klarownych tytułów podrozdziałów), co tym bardziej powinno zachęcić do lektury.
Serdecznie zachęcam do sięgnięcia po tę książkę. Nie tylko otworzy ona czytelnikowi szeroko oczy, ale i może zainspirować go do wyciągania samodzielnych wniosków i dalszych poszukiwań.
Książkę można nabyć m.in. w Składzie Metropolitalnym w Warszawie (Al. Solidarności 52), siedzibie wydawnictwa (Białystok, ul. św. Mikołaja 5, tel./fax 85 744 36 46, wydawnictwo@orthodox.pl), Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku i poprzez internet za pośrednictwem strony www.sklep.cerkiew.pl.
Jarosław Charkiewicz
Andrzej Krupienicz, Drugi chrzest Króla Mieszka I, wyd. III poprawione i uzupełnione, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2022, ss. 283.
