Decyzja przywódców tureckich o przekształceniu Hagii Sophii w Stambule w meczet jest próbą pozbycia się okruchów chrześcijańskiej obecności na Bliskim Wschodzie, co stanowczo potępia Antiocheńska Cerkiew Prawosławna.
„Dowiedzieliśmy się o smutnej decyzji rządu tureckiego przekształcenia Hagii Sophii w meczet. Ubolewamy z powodu tej decyzji i wyrażamy nasz protest, podobnie jak wobec wszystkiego, co przyczynia się do wymazywania chrześcijaństwa z historii naszych krajów. Ostatnia decyzja ma na celu umniejszanie znaczenia chrześcijańskiej obecności na Wschodzie, jeśli nie nazwać jej próbą pozbycia się tego, co pozostało z aktywnej roli chrześcijaństwa w pokojowym współistnieniu z innymi religiami” – napisał patriarcha Jan X w opublikowanym na facebooku liście do patriarchy Bartłomieja.
Jan X zaznaczył, że decyzja ta niweczy wszelkie wysiłki krajów Wschodu, zmierzające do tworzenia państw obywatelskich, szanujących różnorodność religijną. „Niestety, prowadzi to do czegoś przeciwnego i do rozwoju ekstremizmu” – dodał.
Patriarcha Antiochii zapewnił patriarchę Bartłomieja o solidarności i poparciu, wzywając do zjednoczenia się we wspólnej modlitwie za Cerkiew Hagia Sophia i cierpiący Wschód.
„Jesteśmy z wami we wszystkich wysiłkach zmierzających do zachowania waszej obecności na waszej ziemi, ziemi waszych przodków w konstantynopolitańskiej Cerkwi Nowego Rzymu, która łączy wszystkich braci jedną wiarą” – dodał Jan X.
10 lipca Naczelny Sąd Administracyjny Turcji uchylił decyzję z 1934 r o przekształceniu soboru Hagia Sophia w muzeum. Zaraz po tym turecki prezydent Tayyip Erdogan ogłosił, że podpisał dekret o przekształceniu katedry w meczet i rozpoczęciu tam muzułmańskich nabożeństw. Zaczną się 24 lipca.
Hagia Sophia, ufundowana przez cesarza Justyniana, powstawała w okresie od 23 lutego 532 do 27 grudnia 537 roku, a więc nieco ponad pięć lat. Przez około tysiąc lat sobór był największą świątynią chrześcijańskiego świata. Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków i upadku Cesarstwa Bizantyńskiego w 1453 roku, katedra została przekształcona w meczet, ale w 1934 roku dekretem założyciela nowoczesnego państwa tureckiego, Kemala Ataturka, stała się muzeum. W 1985 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Ałła Matreńczyk
