W tym roku mija dwusetna rocznica urodzin i 140 rocznica śmierci Fiodora Dostojewskiego, wielkiego rosyjskiego pisarza, który w opinii licznych czytelników jego dzieł wniósł wiele nie tylko do literatury, ale i do prawosławnej duchowości, pozwalając lepiej rozumieć naturę człowieka. W numerach wrześniowym i październikowym Przeglądu Prawosławnego zamieściliśmy wykład o. Henryka Paprockiego, znawcy jego twórczości.
Modlitwa na grobie
Zaupokojną litiję na grobie Fiodora Dostojewskiego na Tichwińskim Cmentarzu Aleksandro-Newskiej Ławry w dzień dwusetnej rocznicy urodzin wielkiego pisarza odprawił metropolita Petersburga Warsonofiusz. W nabożeństwie wziął udział także namiestnik Ławry, biskup Kronsztadu Nazarij z braćmi, śpiewał monasterski chór.
– Opatrzność Boża przysłała Fiodora Dostojewskiego naszemu krajowi w drugiej połowie XIX wieku, żeby naród zwrócił się do Chrystusa. Chociaż Rosja pozostawała prawosławna, to naród coraz bardziej odchodził od Boga. I oto znalazł się człowiek, który zaświadczył, że bez Chrystusa Rosję oczekują ciężkie czasy i na przykładzie swoich bohaterów pokazał, co nas czeka. Wszystkie jego proroctwa się spełniły i wiemy, jakie straty poniósł nasz kraj za to, że odstępował od Boga, żył bez wiary pod brzemieniem ateizmu. On to wszystko przewidział, poprzez niego Pan pokazał nam, że wszyscy powinniśmy powrócić do Boga… I teraz, żeby nie odstępować, trzeba iść do Chrystusa i nawoływać do tego obecne pokolenie. Wiecznaja pamiat’ wielkiemu pisarzowi po wsze czasy!
Pomnik Dostojewskiego jest częścią ekspozycji Muzeum Miejskiej Rzeźby Sankt Petersburga. Został ustawiony w 1883 roku, odrestaurowany przy współpracy miejskiego komitetu do spraw kultury i ponownie poświęcony 11 listopada 2020 roku.
Na marmurowej płycie widnieje cytat z Ewangelii: Aszcze zierno pszeniczno pad na ziemli nie umret’, to jedino prebywajet: aszcze że umret, mnog płod sotworit (Jeżeli ziarno pszeniczne wpadłszy w ziemię nie obumrze, zostanie tylko samo, ale jeżeli obumrze, przynosi plon obfity – J 12,24).
Serial o pisarzu
W związku z jubileuszem dwusetnej rocznicy urodzin Fiodora Dostojewskiego odbyła się premiera czteroodcinkowego dokumentalnego serialu metropolity Hilariona „Ewangelia Dostojewskiego”. Kadry nakręcono w miejscach związanych z życiem pisarza i bohaterów jego powieści – w Moskwie, Sankt Petersburgu, Pawłowsku, Tobolsku, Genewie, Starej Rusie, Optyńskiej Pustelni.
Pierwszy odcinek, „Zbrodnia i kara”, opowiada o dzieciństwie i młodości pisarza, latach jego nauki i o tym, jak pod wpływem Bielińskiego zafascynował się socjalistycznymi ideami, czego niemal nie przypłacił życiem. Po tym, jak kara śmierci została zamieniona na katorgę, przybył do więzienia w Tobolsku i tutaj pewna litościwa kobieta podarowała mu Ewangelię. „Dostojewski nie rozstawał się z tą księgą ani na katordze, ani w latach następnych” – opowiada narrator filmu. „Ona była nie tylko jego podręczną książką, była książką jego całego życia. Dostojewskiego nie sposób zrozumieć bez tej wyjątkowej roli, jaką odegrała Ewangelia w jego życiu”.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w e-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
Ałła Matreńczyk
