„Żyjąc, tracimy życie”. Tracimy to, co najcenniejsze, podczas prozaicznych czynności. I choć chcielibyśmy je przedłużyć, zużywamy je każdego dnia. A mimo to tak rzadko myślimy o swoim życiu i jego końcu…
W pewnym szpitalu w centrum Polski wszyscy codziennie stają w kolejce po zdrowie. Są tam kobiety i mężczyźni, starzy i młodzi. Jedni mają włosy, inni już nie. Jedni są uśmiechnięci, inni nie. Wszyscy się niecierpliwią i czekają na lekarza cudotwórcę, który da im upragnione zdrowie. A lekarz też człowiek – też z włosami lub bez, też uśmiechnięty lub nie – nie może obiecać cudu. Robi, co może, dwoi się i troi, ale najczęściej rozkłada ręce i mówi ze ściśniętym gardłem, że już za późno.
Lubię tę kolejkę po zdrowie. Też w niej stoję i przysłuchuję się ludziom. Mężczyźni raczej milczą, czytają gazetę, bawią się telefonem lub drzemią. Kobiety wolą rozmowę. Podsłuchuję więc kobiety. „Jak się czujesz? Ładnie wyglądasz! Przycięłaś włosy? Ładnie ci. Masz już port? Ile czekałaś na badanie? Boli cię? Jak dzieci? Co u męża? Żartujesz? Co ty powiesz?”… I tak toczą się te rozmowy. Czasem z uśmiechem, a czasem ze łzami. Słucham ich od roku i nie usłyszałem jeszcze rozmów o tym, co mnie interesuje.
Nikt nie rozmawia tu o śmierci. Jakby jej nie było. A przecież w tej kolejce po zdrowie wszyscy się o nią ocierają. Większość spotka ją już niebawem, inni trochę później. Może warto porozmawiać o tym spotkaniu?
Przeciekające smart życie
Wybitna badaczka literatury romantyzmu Maria Janion jedną ze swoich książek zatytułowała: Żyjąc, tracimy życie. Spodobał mi się ten paradoks. Tracimy to, co najcenniejsze, podczas prozaicznych czynności. I choć chcielibyśmy przedłużyć nasze życie, zużywamy je każdego dnia. Wobec utraty życia jesteśmy bezradni. A mimo to tak rzadko myślimy o swoim życiu i jego końcu. Przelatuje nam ono przez palce, bo przecież musimy być na bieżąco, musimy wiedzieć, powiedzieć, skomentować, zhejtować. Już nie wystarczy dzwoniący telefon. Żeby być jeszcze bardziej na bieżąco, uzbrajamy się w dzwoniące zegarki. Żeby tylko nie umknęła nam żadna wiadomość. Żebyśmy mogli odpowiedzieć jak najszybciej. Bo skoro nie komentujesz, to nie żyjesz. Dzień goni kolejny dzień, aż w końcu następuje zatrzymanie. Takie ostateczne, bez odwołania, bez reklamacji. Mój 5-letni syn przyniósł mi kiedyś zepsuty zegarek i powiedział: „Zegarek nie daje czasu”. Oto mądrość dziecka. Nasze pędzenie, zabieganie, aby być na bieżąco, nie daje nam czasu. Ono ten czas zabiera, a właściwie – ono ten czas kradnie. Często przy naszym czynnym udziale. Czy dziś w zabieganym świecie mody i wygody, w erze smart życia, jest jeszcze miejsce na pytanie o sens tego życia?
Ktoś mocniejszy ode mnie
Od ponad roku niemal codziennie zastanawiam się nad swoim życiem. Zachorowałem na nieuleczalną chorobę i cudem jest, że ciągle żyję. Sprawę choroby oddałem i zawierzyłem Matce Bożej i od tego momentu jakby przestał to być mój problem. Odczuwam wprawdzie różne dolegliwości wynikające z prowadzonego leczenia, ale nie zastanawiam się zbytnio nad tą kwestią. Czuję, że Ktoś mocniejszy ode mnie prowadzi moją kartę choroby i to daje mi pokój. Mimo to kwestia ta powraca co jakiś czas, szczególnie podczas rozmów z przyjaciółmi, bliskimi. Czuję się wtedy trochę jak Hiob, do którego przychodzą przyjaciele i próbują go pocieszyć, rozwikłać zagadkę jego nieszczęść, a on siedzi na kupie gnoju, pokryty trądem, i odpowiada: „Bóg dał, Bóg wziął”.
Te moje przyjacielskie rozmowy bywają bardzo trudne i wynika z nich, że nie jesteśmy gotowi na przyjęcie jedynej pewnej rzeczy na ziemi – śmierci. A to przecież ona podkreśla cenę naszego życia. To ona sprawia, że życie na ziemi ma sens. Gdy rozpoczynałem leczenie, mój lekarz prowadzący powiedział mi jasno: „My tu pana nie wyleczymy, będziemy przedłużać życie”. Przyjąłem te słowa i od razu moje życie nabrało sensu. Zobaczyłem śmierć, która jest blisko. Zacząłem bardziej cieszyć się każdym dniem, doceniać to co mam – moją rodzinę, wspaniałą żonę i dzieci. Nigdy przedtem, tzn. przed chorobą, nie odczuwałem takiej radości. I właśnie w tej mojej codziennej radości inni widzą problem.
Nie wszyscy są na nią gotowi. Wiele osób zarzuca mi, że pogodziłem się z chorobą, że nie chcę walczyć, że się poddałem, że nie kłócę się z Bogiem. Nie zgadzam się z tymi słowami, bo chcę zobaczyć, jak moje dzieci dorastają, jak zakładają rodziny, że są szczęśliwe. Nie okazuję jednak tego pragnienia życia. Ktoś mocniejszy ode mnie prowadzi moją kartę choroby i czuję, że to, co teraz mnie spotyka, jest dla mnie najlepsze.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w e-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
Piotr Wysocki
(Tekst zamieszczony w tygodniku „Niedziela”, nr 13/2021)
Autor tekstu, doktor historii, autor książki o Rosjanach w guberni warszawskiej, polonista, nauczyciel, mąż i ojciec trojga dzieci, zmarł w sierpniu ubiegłego roku na nowotwór.
