W Mediolanie, w dniach 27-28 marca, odbyło się spotkanie międzynarodowego sekretariatu Międzyparlamentarnej Asamblei (Zgromadzenia) Prawosławia (MAP). W obradach uczestniczyli przedstawiciele parlamentów Armenii, Bułgarii, Egiptu, Cypru, Grecji, Jordanii, Mołdawii, Północnej Macedonii, Polski (Eugeniusz Czykwin), Syrii. Przedstawiciele rosyjskiej Dumy i białoruskiego parlamentu z powodu sankcji uczestniczyli w obradach poprzez wideokonferencję. Deputowani Werchownej Rady Ukrainy, która była współzałożycielem MAP, od kilku lat nie uczestniczą w pracach. Powstały z inicjatywy greckich parlamentarzystów w 2003 roku MAP jest organizacją jednoczącą prawosławnych parlamentarzystów z całego świata (obecnie z 24 państw).
Głównym tematem prac sekretariatu miało być stworzenie programu, planowanego na czerwiec tego roku, Generalnego Zgromadzenia MAP, jednak dyskusja koncentrowała się na trwającej w Ukrainie wojnie. Większość uczestników, potępiając inwazję rosyjskich wojsk, z bólem mówiła o konflikcie między prawosławnymi narodami. Odmienne stanowisko zaprezentowali parlamentarzyści z Syrii, którzy mówiąc o tragicznych skutkach wojny w ich kraju podkreślali wkład rosyjskich wojsk w przerwanie, dokonywanych przez ugrupowania islamskich radykałów, zbrodni na chrześcijańskiej ludności. Z kolei przedstawiciele Egiptu apelowali o podjęcie działań, mających na celu zapobieżenie groźbie głodu w Egipcie i innych afrykańskich krajach, importujących duże ilości pszenicy z Rosji i Ukrainy.
Ponieważ oficjalnie stanowisko MAP przyjmowane jest w drodze konsensusu, nie przyjęto oficjalnego stanowiska w sprawie Ukrainy. Dyskusję podsumował sekretarz generalny Maximos Charakopaulos (Grecja), który stwierdził, że MAP konsekwentnie sprzeciwia się upowszechnianiu zasady, zgodnie z którą prawo siły jest nadrzędne wobec prawa międzynarodowego. „Zawsze – powiedział – staliśmy na stanowisku, że sposobem osiągnięcia trwałego pokoju winno być przestrzeganie międzynarodowego prawa oraz poszanowanie terytorialnej integralności każdego państwa. Takie stanowisko prezentowaliśmy wobec agresji państw NATO w Serbii (Kosowo), w sprawie pokoju w Syrii…, w sprawie polityki Turcji wobec Cypru. Jeśli dziś postąpilibyśmy inaczej, utracilibyśmy jako organizacja naszą wiarygodność”. Żaden z delegatów wobec tych stwierdzeń nie wyraził sprzeciwu.
W dyskusji krytycznie odniesiono się do nałożonych przez kraje Unii Europejskiej i USA sankcji wobec parlamentarzystów z Rosji i Białorusi. Reprezentujący swoich wyborców deputowani – stwierdzono – mogą i powinni wnosić swój wkład w realizację programów humanitarnej pomocy, budowaniu porozumienia i zaufania w targanym konfliktami świecie.
Zdecydowano o przeprowadzeniu kolejnego, zgodnie ze statutem odbywają się co dwa lata, Generalnego Zgromadzenia MAP w czerwcu bieżącego roku w Erewaniu.
W czasie pobytu członków sekretariatu w Mediolanie, w Galerii Meravigli odbyła się prezentacja włoskiej wersji albumu „Hagia Sophia. Świątynie Hagia Sophia Mądrości Bożej”. Wydany z inicjatywy MAP przez parlament Grecji (dotychczas ukazał się w tłumaczeniu na angielski, rosyjski, włoski, arabski) album ukazuje historię i znaczenie dla całego chrześcijańskiego świata soboru świętej Sophii w Konstantynopolu oraz krótki opis i historię trzydziestu siedmiu świątyń w Europie, zbudowanych do pierwszej wojny światowej, poświęconych Mądrości Bożej.
Prezentując włoską wersję albumu sekretarz generalny MAP Maximos Charakopaulos przypomniał, że świątynia została zbudowana przez cesarza Justyniana w 537 roku, w czasie gdy po raz ostatni Wschód i Zachód, w tym Mediolan, były częścią wielkiego Cesarstwa Rzymskiego. Inicjatywa wydania albumu w wielu wersjach językowych posłuży realizacji dwóch celów. „Po pierwsze opisaniu wielkości unikalnego zabytku bizantyńskiego, który jednoczy nie tylko prawosławnych, ale cały chrześcijański świat. Świątynia dedykowana Mądrości Bożej – stwierdził – wywarła wielki wpływ na wiarę chrześcijańską, sztukę, edukację, kulturę. Drugim celem jest wyrażenie wielkiego żalu, jaki wywołało jej przekształcenie w 2020 roku w meczet, choć od 1934 roku funkcjonowała jako muzeum, a w 1985 roku została wpisana na Listę Światowego dziedzictwa UNESCO. Hagia Sophia należy do całego świata i w żadnym wypadku nie może być przedmiotem politycznego i religijnego fanatyzmu”.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w e-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
Eugeniusz Czykwin
fot. archiwum MAP
