Prezentacja książki „Święta i święci Kodeksu Supraskiego” oraz płyty „Muzyczny Kodeks Supraski”, wydanych przez Fundację Oikonomos, odbyła się 16 listopada w Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku w ramach obchodów roku Kodeksu Supraskiego w województwie podlaskim.
Prof. Aleksander Naumow podkreślił, że nazwa kodeks może być myląca, gdyż sugeruje usystematyzowany zbiór przepisów prawnych, norm, zasad i nie zawsze utożsamiana jest z księgą rękopiśmienną. Slawista stwierdził, że dobrze byłoby, gdyby w zamian do obiegu naukowego trafiła nazwa Cyrylicka Księga Supraska, która jest bardziej jednoznaczna. Konstatował także, że zabytek powstały w państwie bułgarskim na przełomie X i XI wieku jest wymownym symbolem wspólnoty słowiańskiej i niezwykle ważkim argumentem w dyskusjach o autochtoniczności lokalnej społeczności i jej miejscu na mapie kulturowej wspólnej ojczyzny. Wyraził przekonanie, że manuskrypt należy do największych skarbów chrześcijańskiego i słowiańskiego piśmiennictwa.
To jeden z najcenniejszych dokumentów historii ludzkości, jedyny na świecie tak obszerny zabytek wczesnego chrześcijańskiego piśmiennictwa słowiańskiego, ściśle związany z tradycją świętych Cyryla i Metodego. W 2007 roku został wpisany na prestiżową listę „Pamięci świata” UNESCO.
Autor książki „Święta i święci Kodeksu Supraskiego”, Jarosław Charkiewicz, stwierdził, że praca przy jej powstaniu była wyjątkowym wyzwaniem. Pozycja składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej przedstawione są krótkie opisy świąt występujących w Kodeksie Supraskim, obchodzone w marcu, a w drugiej żywoty świętych, którzy znaleźli się w Cyrylickiej Księdze Supraskiej. Są to między innymi św. Bazyliszek, św. Jakub Postnik, św. Kodrat z Nikomedii, św. Grzegorz Dialog, św. Sabin z Egiptu, św. Anin Cudotwórca, św. Paweł Prostak, św. Domicjan Pers, św. Jan Klimak, św. Jan Milczący.
W przedmowie do książki wydawca pisze: „Pozycja skierowana jest do szerokiego grona odbiorców, zarówno specjalistów, jak również osób, które po raz pierwszy zetkną się z tekstem rękopisu. Przybliżamy czytelnikowi całą treść Kodeksu Supraskiego, przechowywanego dzisiaj w trzech bibliotekach (…). W źródle, do którego odwołuje się autor, po żywocie św. Artemona, którego wspomnienie przypada na 24 marca, mamy dwie homilie na Święto Zwiastowania (25 marca), po których kopista przepisuje żywoty świętych przypadające na kolejne dni miesiąca. Po nich następują homilie na kolejne dni Wielkiego Tygodnia i okresu paschalnego, zaś całość Cyrylickiej Księgi Supraskiej zamykają trzy żywoty bez przypisanych im dat. W naszej publikacji autor nie zachował podziału zawartego w rękopisie, lecz w pierwszym rozdziale opisał zawarte w Kodeksie historie świąt: Zwiastowanie Przenajświętszej Bogarodzicy, Sobotę Łazarza, Niedzielę Palmową, dni Wielkiego Tygodnia od poniedziałku do soboty, Paschę, a następnie Spotkanie Zbawiciela z apostołami na drodze do Emaus oraz Niedzielę Tomasza. W drugim rozdziale czytelnikowi zostają zaprezentowane żywoty świętych, których wspomnienia przypadają od 4 do 31 marca, ułożone w porządku chronologicznym; także święci z końca rękopisu zostali przyporządkowani później dopisanym datom. Zarówno święta, jak i święci zostali dokładnie opisani przez autora, który odwołuje się do tekstów biblijnych, ich egzegezy oraz interpretacji teologicznych, umieszczając je w odpowiednim kontekście historycznym. Wszystkie rozdziały książki zostały opatrzone komentarzem oraz informacją, w którym konkretnym miejscu rękopisu możemy odnaleźć oryginalny utwór”.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w E-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
Andrzej Charyło
fot. Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku
