W tym roku mamy 34. edycję Nagrody Księcia Ostrogskiego. Nagroda została wręczona podczas inauguracji 41 Mię-dzynarodowego Festiwalu Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiew-nej, która miała miejsce 12 września w soborze Świętej Trójcy w Hajnówce. Spośród sześciu tegorocznych laureatów, zdołało przybyć na uroczystość dwóch, na co miała również wpływ napięta sytuacja międzynarodowa. Jednemu z laureatów, o. Makaremu ze Świętej Góry Atos, nagrodę wręczyliśmy wcześniej. Podczas ceremonii przedstawiliśmy sylwetki obecnych – arcybiskupa białostockiego i gdańskiego Jakuba i profesora Sergejusa Temčinasa, ale także i nieobecnych.
Od prawie ćwierć wieku pozostaje arcybiskup Jakub zwierzchnikiem diecezji białostockiej i gdańskiej. Jest wychowankiem supraskiego monasteru.
Kontynuował, doprowadzając do zakończenia, dzieło rozpoczęte przez Jego Eminencję metropolitę Cerkwi w Polsce Sawę – rekonstrukcję XVI-wiecznej cerkwi Zwiastowania Bogarodzicy w Supraślu, wraz z odtworzeniem fresków, pochodzących z tego samego okresu oraz rewitalizacją całego zespołu monasterskiego.
Jest inicjatorem i współzałożycielem Fundacji Oikonomos, działającej dwadzieścia lat. Fundacja to organ prowadzący Akademię Supraską, która ma siedzibę w ławrze i dotychczas przeprowadziła ponad 500 wydarzeń kulturalnych.
Z błogosławieństwa i troski arcybiskupa powstała niepubliczna szkoła podstawowa świętych braci Cyryla i Metodego w Białymstoku oraz Radio Orthodoxia, wzniesiono wiele cerkwi, domów parafialnych.
Władyka prowadzi zajęcia w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Publikuje.
Prof. Sergejus Temčinas jest slawistą, wybitnym znawcą języka cerkiewnosłowiańskiego. Bada cyrylickie rękopisy prawosławnych Słowian Rusi Kijowskiej, Wielkiego Księstwa Litewskiego i ziem ruskich Korony Polskiej. Zna piętnaście języków słowiańskich. Bada współdziałanie języków i kultur. W Wilnie pracuje w Instytucie Języka Litewskiego. Przewodniczy Litewskiemu Komitetowi Slawistów. Jest członkiem licznych redakcji i rad naukowych, autorem kilku monografii oraz 210 innych prac.
W nich przybliża najdawniejszą historię kultury prawosławnych Słowian, ich piśmiennictwo. Pisze o autonomii kulturowej prawosławnych obywateli I Rzeczypospolitej.
Jest współzałożycielem serii Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne. W niej ukazało się 18 tomów.
Uczy i wychowuje kolejne pokolenie uczonych na Litwie i w Polsce, współpracując z Uniwersytetem Jagiellońskim, Chrześcijańską Akademią Teologiczną i Akademią Supraską.
Oto sylwetki nieobecnych laureatów.
O. Makary, mnich monasteru Simonopetra. Studiując na paryskiej Sorbonie przyjął prawosławie, gdzie też obronił doktorat i w 1979 roku przyjął mnisze postrzyżyny na Świętej Górze Atos.
Dziełem jego życia stało się opracowanie Nowego Synaksarionu – Żywotu Świętych – spisanego na Świętej Górze Atos. Synaksarion w krótkim czasie przetłumaczono na wiele języków. Po polsku tomy Synaksarionu na każdy miesiąc ukazują się dzięki hajnowskiemu wydawnictwu Bratczyk. O. Makary uważa, że polska wersja jest edytorsko najlepsza.
Borys Russko, poeta, absolwent Politechniki Warszawskiej, pułkownik, który urodził się w 1929 roku w Białowieży. Kapituła doceniła jego poezję – niezwykle precyzyjną, wręcz aforystyczną, niesłychanie głęboką, odkrywającą świat jako Boże stworzenie, wielbiącą Stwórcę.
Borys Russko jest autorem kilkunastu tomików, świetnie ocenianych przez krytyków. Kolejne trzy tomy w przygotowaniu do wydania. Jest najstarszym w Polsce tworzącym poetą. „Można z całą odpowiedzialnością powiedzieć, że nikt nie pisze jak Borys Rusko” – stwierdził poeta i krytyk literacki Stefan Jurkowski, członek zarządu ZLP.
(ciąg dalszy dostępny w wersji drukowanej lub w e-wydaniu Przeglądu Prawosławnego)
Anna Radziukiewicz
fot. autorka
